Trạng Trình Sấm Và Ký của tác giả Nguyễn Nghiệp là một công trình nghiên cứu sâu sắc về nhân vật lịch sử và huyền thoại – Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm – người được xem là nhà tiên tri, học giả, và nhà chính trị có ảnh hưởng sâu rộng trong lịch sử Việt Nam thế kỷ XVI. Qua tác phẩm này, tác giả không chỉ khảo cứu, phân tích những lời sấm và ký nổi tiếng được gắn với Trạng Trình, mà còn cung cấp một cái nhìn toàn diện hơn về bối cảnh lịch sử, tư tưởng và tầm vóc tri thức của nhân vật kiệt xuất này.
Cuốn sách tập trung vào hệ thống sấm ký – những lời tiên đoán được cho là của Nguyễn Bỉnh Khiêm – đã lưu truyền hàng trăm năm qua trong dân gian và giới học giả. Những sấm này không chỉ là những câu văn mang tính huyền bí, mà còn ẩn chứa trong đó các thông điệp mang tính triết lý, chính trị, văn hóa. Nguyễn Nghiệp tiếp cận các văn bản sấm ký với thái độ cẩn trọng, không tuyệt đối hóa cũng không phủ nhận hoàn toàn, mà đi theo hướng phân tích ngữ nghĩa, đối chiếu lịch sử và giải mã từng tầng lớp ý nghĩa tiềm ẩn.
Một trong những giá trị lớn nhất của cuốn sách nằm ở nỗ lực hệ thống hóa những lời sấm từ nhiều nguồn khác nhau, từ truyền thuyết dân gian, gia phả, văn bia cho đến các bộ sách cổ được truyền lại. Tác giả không chỉ chép lại nguyên văn các câu sấm mà còn bình luận, giải nghĩa theo hướng đa chiều – kết hợp giữa ngữ văn học cổ, triết học phương Đông, và kiến thức lịch sử – giúp người đọc hiện đại có thể tiếp cận dễ dàng hơn với những tư tưởng thâm sâu của Trạng Trình.
Không chỉ dừng lại ở việc khảo cứu lời sấm, Nguyễn Nghiệp còn dành nhiều trang viết để phân tích nhân cách và sự nghiệp của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong bối cảnh loạn lạc của triều Lê – Mạc. Là một người từ quan về ở ẩn, nhưng lại có ảnh hưởng rất lớn đến vận mệnh chính trị của đất nước, Trạng Trình đã chọn con đường sống “thoái mà không ẩn, ẩn mà không mất”, dùng lời dạy và sấm ký để chỉ dẫn cho các thế lực đương thời. Cách sống đó phản ánh một nhân cách lớn, trí tuệ sâu và cái nhìn vượt thời gian.
Cuốn sách cũng góp phần lý giải vì sao Trạng Trình được tôn vinh là “anh hùng văn hóa”, được các triều đại và cả dân gian kính trọng không chỉ vì tài tiên tri mà còn vì đạo đức, trí tuệ và ảnh hưởng lâu dài đến cách nghĩ, cách sống của người Việt. Từ quan điểm của Nguyễn Nghiệp, sấm ký của Trạng Trình không phải là trò đoán vận may, mà là lời cảnh tỉnh sâu sắc cho những người cầm quyền và dân chúng trong thời loạn.
Trạng Trình Sấm Và Ký không chỉ là một tác phẩm nghiên cứu sử – văn học thuần túy, mà còn là cuốn sách gợi mở tư duy về văn hóa dân tộc, niềm tin tâm linh và trí tuệ truyền thống. Với lối viết nghiêm túc, chặt chẽ và đầy tâm huyết, Nguyễn Nghiệp đã tạo ra một nhịp cầu kết nối giữa tinh thần phương Đông xưa cũ với độc giả ngày nay – những người vẫn đang tìm kiếm ánh sáng tri thức và đạo lý từ các bậc hiền nhân đi trước.
