Tổ Chức Công Việc Gia Đình của Nguyễn Hiến Lê là một trong những tác phẩm sâu sắc và thực tiễn nhất về chủ đề gia đình trong văn học Việt Nam hiện đại. Với lối viết mạch lạc, giàu lập luận và được đúc kết từ kinh nghiệm sống cùng vốn hiểu biết phong phú về văn hóa phương Đông lẫn phương Tây, Nguyễn Hiến Lê mang đến cho người đọc một cái nhìn toàn diện và nhân bản về cách xây dựng, duy trì và phát triển một gia đình bền vững.
Cuốn sách không chỉ đề cập đến vai trò truyền thống của gia đình trong xã hội, mà còn đi sâu vào phân tích các yếu tố then chốt để tổ chức một đời sống gia đình hạnh phúc: từ mối quan hệ vợ chồng, cách giáo dục con cái, đến việc đối nhân xử thế giữa các thế hệ trong cùng một mái nhà. Nguyễn Hiến Lê không dừng lại ở lý thuyết đạo đức mà cụ thể hóa thành những hướng dẫn thực tiễn, dễ hiểu và gần gũi với đời sống người Việt, giúp người đọc nhận ra rằng một gia đình hạnh phúc không phải là điều ngẫu nhiên, mà là kết quả của sự cố gắng có phương pháp, của tình yêu và trí tuệ.
Một trong những giá trị nổi bật của Tổ Chức Công Việc Gia Đình là cái nhìn tiến bộ, bình đẳng và đầy nhân văn của tác giả. Trong thời điểm xã hội còn đặt nặng vai trò gia trưởng, Nguyễn Hiến Lê đã mạnh dạn đề cập đến vai trò tương hỗ giữa vợ và chồng, nhấn mạnh tầm quan trọng của sự tôn trọng và thấu hiểu lẫn nhau trong hôn nhân. Ông cho rằng, người chồng không chỉ là trụ cột kinh tế, mà còn phải biết chia sẻ trách nhiệm nuôi dạy con cái và giữ gìn hạnh phúc. Người vợ, ngoài vai trò truyền thống, cũng cần được giáo dục đầy đủ, có cơ hội phát triển bản thân, từ đó đóng góp nhiều hơn cho gia đình và xã hội.
Đối với việc giáo dục con cái – một chủ đề luôn mang tính thời sự – Nguyễn Hiến Lê khuyến khích cha mẹ không nên áp đặt hay nuông chiều, mà cần xây dựng một môi trường nuôi dưỡng bằng yêu thương, kỷ luật và gương mẫu. Ông đưa ra nhiều ví dụ cụ thể, phân tích tâm lý trẻ em và đề xuất phương pháp dạy con dựa trên sự hiểu biết và khoa học, thay vì cảm tính và kinh nghiệm truyền miệng.
Bên cạnh đó, tác phẩm còn bàn đến vai trò của nếp nhà, truyền thống, giá trị đạo đức, và tầm quan trọng của cách ứng xử giữa các thế hệ trong một đại gia đình. Nguyễn Hiến Lê cho rằng, sự gắn kết và tôn trọng lẫn nhau giữa cha mẹ và con cái, giữa ông bà và cháu chắt chính là nền móng để xây dựng xã hội nhân bản, giàu nghĩa tình.
Tổ Chức Công Việc Gia Đình không chỉ là một tác phẩm tham khảo hữu ích cho các cặp vợ chồng trẻ, các bậc cha mẹ đang nuôi con, mà còn là một bản luận về nhân sinh đậm chất Á Đông, gợi nhắc mỗi người về vai trò thiêng liêng của gia đình trong hành trình trưởng thành và hoàn thiện bản thân. Qua từng trang viết, Nguyễn Hiến Lê không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn thắp lên niềm tin rằng: gia đình – nếu được tổ chức đúng cách – chính là nơi an toàn nhất, ấm áp nhất và có sức mạnh lớn nhất trong cuộc đời mỗi con người.
