Hoa Văn Cây Liễu của Robert Van Gulik là một tiểu thuyết trinh thám đặc sắc trong loạt truyện về quan án Địch Công, tiếp tục đưa người đọc vào thế giới cổ đại Trung Hoa với những vụ án uẩn khúc, nơi công lý phải đấu tranh trước sự che giấu, quyền lực và dục vọng. Tác phẩm không chỉ gây ấn tượng bằng cốt truyện hồi hộp mà còn bởi sự kết hợp khéo léo giữa yếu tố trinh thám logic với bức tranh xã hội đậm chất phương Đông.
Câu chuyện xoay quanh một vụ án mạng bí ẩn trong khu vườn rộng lớn của một gia tộc giàu có. Nạn nhân là một kỹ nữ nổi tiếng, được phát hiện chết trong căn phòng kín, bên cạnh cửa sổ khắc hình hoa văn cây liễu. Điểm kỳ lạ là hình hoa văn ấy dường như giữ vai trò như một dấu hiệu ám chỉ, khiến cái chết của cô trở thành một bí ẩn đầy ám ảnh. Dấu vết để lại không nhiều, thậm chí khiến nhiều người tin rằng đây chỉ là tai nạn hoặc sự trả thù mơ hồ nào đó. Tuy nhiên, Địch Công, với sự sắc bén thường thấy, nhanh chóng nhận ra rằng đằng sau cái chết kia là một lớp màn che giấu tinh vi.
Điều khiến vụ án thêm phần rắc rối là mối liên hệ của nạn nhân với nhiều nhân vật trong vùng: quan chức, thương nhân, binh lính, thậm chí cả những kẻ ngoài vòng pháp luật. Mỗi người đều có một phần bí mật muốn giấu kín, và cũng đều có thể trở thành nghi phạm. Cái chết ấy giống như hòn sỏi ném xuống mặt hồ, tạo nên những vòng sóng lan ra xa, chạm tới những mối quan hệ quyền lực, lợi ích và tình cảm phức tạp.
Trong quá trình điều tra, Địch Công phải đối mặt với một loạt vụ việc khác tưởng như rời rạc nhưng dần kết nối với nhau: một vụ mất tích kỳ lạ, một bức thư nặc danh, và những lời đồn thổi ma quái quanh khu vườn. Mỗi chi tiết nhỏ, từ những vết xước trên cửa sổ đến câu chuyện về hoa văn cây liễu khắc trên gỗ, đều trở thành mảnh ghép quan trọng. Với trí tuệ sắc sảo, ông dần hé lộ chân tướng: đây không phải là vụ giết người đơn giản vì ghen tuông hay thù hằn cá nhân, mà là một kế hoạch được tính toán kỹ lưỡng nhằm che giấu tội ác lớn hơn.
Điểm cuốn hút của Hoa Văn Cây Liễu không chỉ ở sự kịch tính khi sự thật dần sáng tỏ, mà còn ở cách Robert Van Gulik khắc họa bối cảnh xã hội. Đó là một thế giới nơi danh dự gia tộc, lợi ích kinh tế và những ràng buộc của lễ giáo có thể biến con người thành nạn nhân hoặc thủ phạm. Người phụ nữ trong tác phẩm vừa là biểu tượng của cái đẹp và sự yếu đuối, vừa là điểm khởi đầu của bi kịch, gợi ra những xung đột sâu xa về giới tính và quyền lực trong xã hội phong kiến.
Qua Hoa Văn Cây Liễu, Robert Van Gulik một lần nữa chứng minh khả năng tài tình trong việc kết hợp phong vị phương Đông với cấu trúc logic của tiểu thuyết trinh thám phương Tây. Vụ án không chỉ làm say mê người đọc bằng sự bí ẩn và những bước lật ngược tình huống bất ngờ, mà còn khiến họ suy ngẫm về bản chất con người, về cách mà dục vọng và tham vọng có thể đẩy con người tới bờ vực tội ác. Đây là một tác phẩm tiêu biểu, vừa kịch tính vừa giàu chiều sâu, góp phần khẳng định vị trí đặc biệt của loạt truyện Địch Công trong dòng văn học trinh thám cổ điển.
