Cái Trống Thiếc của Gunter Grass là một trong những tiểu thuyết vĩ đại nhất của văn học Đức thế kỷ XX, đồng thời cũng là tác phẩm tiêu biểu mở đầu cho bộ ba Bộ Ba Danzig. Với phong cách hiện thực huyền ảo pha trộn giọng điệu trào lộng, châm biếm, cuốn sách không chỉ là câu chuyện về số phận một con người mà còn là tấm gương phản chiếu cả một giai đoạn lịch sử đầy biến động của châu Âu.
Nhân vật trung tâm của tiểu thuyết là Oskar Matzerath, một cậu bé khác thường. Vào ngày sinh nhật ba tuổi, Oskar quyết định sẽ không bao giờ lớn thêm nữa, giữ mãi thân hình trẻ con để nhìn thế giới bằng đôi mắt ngoài cuộc. Đồng hành với cậu suốt cả đời là chiếc trống thiếc – món đồ chơi trở thành công cụ để ghi lại, phơi bày, thậm chí phản kháng lại hiện thực. Chính nhờ nhịp trống dồn dập ấy, câu chuyện được kể lại bằng một giọng điệu vừa hài hước, vừa ám ảnh.
Thông qua hành trình của Oskar, Gunter Grass tái hiện bức tranh nước Đức từ thời Cộng hòa Weimar, sự trỗi dậy của chủ nghĩa Quốc xã, Thế chiến II cho đến hậu quả nặng nề của chiến tranh. Oskar, với vóc dáng bất biến nhưng tâm hồn đầy biến động, trở thành nhân chứng bất đắc dĩ cho những thảm kịch và sự điên rồ của thời đại. Nhân vật này mang trong mình sự mỉa mai và phản kháng: cậu chọn dừng lại ở tuổi ba như một cách khước từ sự trưởng thành đồng lõa với những dối trá và tội ác của người lớn.
Chiếc trống thiếc, biểu tượng trung tâm của tác phẩm, vừa là phương tiện biểu đạt vừa là công cụ phá vỡ. Tiếng trống của Oskar có thể làm tan vỡ kính, giống như cách nó phơi bày sự mong manh và giả tạo của xã hội. Bằng cách ấy, Grass cho thấy nghệ thuật – với khả năng gây chấn động – có thể lột bỏ mọi vỏ bọc, buộc con người đối diện với sự thật đau đớn.
Gunter Grass sử dụng bút pháp giàu chất châm biếm, đôi khi thô ráp và gây sốc, để khắc họa sự mục ruỗng đạo đức và sự thỏa hiệp nguy hiểm của con người trước cái ác. Những cảnh tượng được miêu tả vừa mang tính bi kịch, vừa phi lý, khiến người đọc không thể rời mắt nhưng cũng không khỏi rùng mình. Chính sự pha trộn giữa hiện thực và huyền ảo, hài hước và kinh hoàng, đã làm nên sức mạnh đặc biệt của tác phẩm.
Cái Trống Thiếc không chỉ đơn thuần là một tiểu thuyết lịch sử mà còn là một bản cáo trạng về sự im lặng, đồng lõa và sự thiếu trách nhiệm của cả một thế hệ. Tác phẩm này góp phần đưa Gunter Grass trở thành biểu tượng của văn học hậu chiến, và sau đó ông đã được trao giải Nobel Văn học năm 1999. Đây là cuốn sách không thể bỏ qua cho những ai muốn hiểu sâu hơn về lịch sử, về sức mạnh của nghệ thuật và về bóng tối trong tâm hồn con người.
