Địa Lý Trung Quốc của Trịnh Bình, thuộc bộ sách Nhân văn Trung Quốc, là một công trình biên khảo toàn diện về không gian địa lý, đặc điểm tự nhiên và mối quan hệ giữa con người với môi trường sống trên lãnh thổ Trung Hoa. Tác phẩm không chỉ đơn thuần mô tả các vùng đất, mà còn phơi bày chiều sâu văn hóa và lịch sử ẩn sau từng dãy núi, con sông và đồng bằng, nơi đã hình thành nên một nền văn minh lâu đời và phức tạp bậc nhất thế giới.
🇻🇳 Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam!
Ngay từ phần mở đầu, tác giả dẫn dắt người đọc đi qua bức tranh tổng thể của địa hình Trung Quốc – một quốc gia có diện tích mênh mông trải dài từ vùng băng tuyết Tây Tạng đến bờ biển Đông Hải. Trịnh Bình phân chia lãnh thổ thành năm khu vực lớn: miền Tây với cao nguyên và dãy Himalaya hùng vĩ; miền Bắc với sa mạc và thảo nguyên bao la; miền Trung – nơi hội tụ của các đồng bằng châu thổ màu mỡ; miền Nam trù phú với khí hậu cận nhiệt đới; và vùng duyên hải Đông Nam – trung tâm giao thương và phát triển hiện đại. Qua đó, người đọc có thể cảm nhận rõ sự đa dạng địa hình đã ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống con người, ngôn ngữ, tập quán và văn hóa địa phương.
Tác phẩm đặc biệt chú trọng đến vai trò của các con sông lớn – Hoàng Hà, Trường Giang, Châu Giang – trong việc hình thành nền văn minh Trung Hoa. Tác giả miêu tả Hoàng Hà như “dòng sông của nỗi lo âu”, vừa nuôi dưỡng vừa hủy diệt, trong khi Trường Giang được ví như “mạch sống bền bỉ” nối liền Bắc – Nam và nuôi dưỡng kinh tế, văn hóa qua nhiều thời kỳ. Những phân tích này cho thấy mối quan hệ phức tạp giữa thiên nhiên và con người, nơi sự thích nghi, đấu tranh và khai phá trở thành bản sắc cố hữu của dân tộc Trung Hoa.
Bên cạnh các yếu tố tự nhiên, Địa Lý Trung Quốc còn khai thác sâu khía cạnh nhân văn: cách con người tổ chức không gian sinh sống, phát triển đô thị, canh tác nông nghiệp, và mở rộng giao thương. Trịnh Bình chỉ ra rằng, từ rất sớm, người Trung Hoa đã biết quy hoạch đất đai, xây dựng hệ thống thủy lợi và hình thành những trung tâm văn hóa lớn như Tây An, Lạc Dương, Nam Kinh, Bắc Kinh – những “địa tâm lịch sử” phản ánh sự chuyển dịch quyền lực và văn minh qua từng triều đại.
Phần cuối của cuốn sách đề cập đến những biến đổi địa lý hiện đại – sự phát triển không đều giữa các vùng, tác động của đô thị hóa, biến đổi khí hậu và chính sách phát triển bền vững. Tác giả khẳng định rằng, dù đang bước vào thời kỳ công nghiệp hóa mạnh mẽ, Trung Quốc vẫn duy trì mối liên kết chặt chẽ giữa địa lý tự nhiên và chiến lược quốc gia, coi việc cân bằng giữa phát triển và bảo tồn là thách thức trọng yếu của thế kỷ XXI.
Địa Lý Trung Quốc không chỉ là tài liệu khoa học, mà còn là một hành trình khám phá mối dây liên kết giữa đất và người trong dòng chảy lịch sử. Bằng giọng văn vừa khoa học vừa trữ tình, Trịnh Bình đã tái hiện một Trung Hoa hùng vĩ – nơi thiên nhiên không chỉ là phông nền, mà là linh hồn của văn hóa và bản sắc dân tộc.
