Dân Tộc Và Tôn Giáo Trung Quốc của Trịnh Tây, nằm trong bộ sách Nhân văn Trung Quốc, là một công trình khảo cứu toàn diện về cấu trúc dân tộc đa nguyên và đời sống tín ngưỡng phong phú của quốc gia rộng lớn này. Tác phẩm giúp người đọc hiểu rõ hơn về cách mà 56 dân tộc cùng chung sống, giao thoa và phát triển trong suốt chiều dài lịch sử Trung Hoa, đồng thời lý giải vai trò sâu sắc của tôn giáo trong việc định hình bản sắc văn hóa và tinh thần dân tộc.
🇻🇳 Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam!
Ngay từ phần mở đầu, Trịnh Tây khẳng định rằng Trung Quốc không chỉ là một quốc gia với diện tích rộng lớn, mà còn là một “hệ sinh thái nhân văn” phức tạp, nơi các tộc người cùng chia sẻ không gian văn hóa, kinh tế và tín ngưỡng. Ông nhấn mạnh mối quan hệ giữa sự đa dạng dân tộc với sức sống bền bỉ của nền văn minh Trung Hoa: chính sự giao thoa ấy tạo nên tính linh hoạt, khả năng hấp thụ và đổi mới liên tục của văn hóa Trung Quốc qua các triều đại.
Phần đầu cuốn sách trình bày nguồn gốc, phân bố và đặc điểm văn hóa của các dân tộc thiểu số như Tạng, Duy Ngô Nhĩ, Choang, Miêu, Di, Kazakh hay Hồi. Trịnh Tây không chỉ miêu tả họ qua phong tục, ngôn ngữ hay trang phục, mà còn phân tích cách họ góp phần vào quá trình hình thành các giá trị chung của dân tộc Trung Hoa. Chẳng hạn, người Tạng mang đến triết lý Phật giáo sâu sắc, người Duy Ngô Nhĩ thể hiện tinh thần thương mại dọc Con đường Tơ Lụa, còn các dân tộc thiểu số vùng Tây Nam giữ vai trò quan trọng trong việc bảo tồn môi trường sinh thái và nghệ thuật dân gian.
Tác phẩm dành phần lớn dung lượng cho chủ đề tôn giáo – một yếu tố không thể tách rời khỏi lịch sử xã hội Trung Quốc. Từ Đạo giáo, Nho giáo, Phật giáo đến các tôn giáo du nhập như Hồi giáo và Kitô giáo, Trịnh Tây phân tích ảnh hưởng của từng hệ thống tư tưởng đối với đời sống tinh thần và chính trị. Ông cho rằng Nho giáo tạo nên nền tảng đạo đức xã hội, Đạo giáo nuôi dưỡng tư duy về tự nhiên và hòa hợp, trong khi Phật giáo mở ra chiều sâu tâm linh và nhân sinh. Những tôn giáo ngoại lai, dù đến từ bên ngoài, vẫn hòa nhập vào văn hóa bản địa, tạo nên một “bản hợp tấu tín ngưỡng” đặc sắc, nơi các niềm tin khác nhau cùng tồn tại mà không triệt tiêu lẫn nhau.
Trịnh Tây cũng đề cập đến mối quan hệ giữa tôn giáo và nhà nước trong lịch sử Trung Hoa – từ chính sách dung hòa thời Hán, kiểm soát nghiêm ngặt thời Minh – Thanh, cho đến những điều chỉnh trong xã hội hiện đại. Theo ông, sự điều tiết giữa quyền lực chính trị và nhu cầu tín ngưỡng phản ánh tư tưởng “hòa nhi bất đồng” – tôn trọng khác biệt nhưng vẫn giữ sự thống nhất quốc gia.
Phần kết của Dân Tộc Và Tôn Giáo Trung Quốc mở rộng tầm nhìn đến hiện đại, khi tác giả phân tích những thách thức mới trong việc duy trì hài hòa tôn giáo – dân tộc trong thời kỳ toàn cầu hóa. Ông cho rằng, để bảo tồn sức mạnh mềm của Trung Hoa, cần thấu hiểu tinh thần đa nguyên vốn là linh hồn của văn minh nước này: sự hòa hợp giữa các tộc người và tôn giáo không chỉ là di sản, mà còn là nền tảng cho tương lai.
Dân Tộc Và Tôn Giáo Trung Quốc là một cuốn sách dung hòa giữa học thuật và nhân văn, giúp độc giả không chỉ nhận diện sự đa dạng của đất nước Trung Hoa, mà còn hiểu được cách những khác biệt ấy cùng nhau tạo nên một nền văn minh thống nhất và sâu sắc trong lịch sử nhân loại.
