Dấu Chân Người Lính của Nguyễn Minh Châu là một trong những tiểu thuyết tiêu biểu của văn học Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng nhiều thế hệ độc giả. Tác phẩm không chỉ tái hiện chân thực cuộc chiến đấu gian khổ của người lính trên chiến trường mà còn khắc họa vẻ đẹp tâm hồn, lý tưởng và nghị lực phi thường của họ. Đây là một bản hùng ca đầy xúc động về lòng yêu nước, về sức mạnh đoàn kết và niềm tin tất thắng của dân tộc.
Câu chuyện tập trung vào hành trình chiến đấu của những người lính thuộc Trung đoàn pháo binh chủ lực. Qua từng trang viết, Nguyễn Minh Châu đưa người đọc đi sâu vào hiện thực chiến tranh đầy khốc liệt, nơi máu, mồ hôi và nước mắt chan hòa, nhưng đồng thời cũng là nơi tình đồng chí, đồng đội được gắn kết bền chặt. Nhân vật trung tâm là Lữ – một người lính trẻ, mang trong mình sự hăng hái, nhiệt huyết, đồng thời cũng chất chứa những trăn trở về cuộc sống, về cái chết, về ý nghĩa của sự hy sinh.
Nguyễn Minh Châu đã xây dựng hình tượng người lính vừa gần gũi, bình dị, vừa mang tầm vóc sử thi. Họ không chỉ chiến đấu bằng súng đạn mà còn chiến đấu bằng niềm tin và tình yêu quê hương tha thiết. Những cuộc hành quân xuyên rừng, những trận đánh ác liệt, những phút giây sinh tử được tái hiện sinh động, chân thật, tạo nên bức tranh toàn cảnh về sự gian khổ và khốc liệt của chiến tranh. Song song với đó, tình đồng đội, tình người, tình yêu quê hương vẫn tỏa sáng, trở thành nguồn sức mạnh nâng đỡ tinh thần của những người lính trẻ.
Điểm đặc biệt trong Dấu Chân Người Lính là chiều sâu triết lý mà Nguyễn Minh Châu gửi gắm. Nhà văn không chỉ miêu tả chiến tranh như một cuộc đối đầu quân sự, mà còn là một thử thách tinh thần, nơi con người buộc phải đối diện với chính mình, với giới hạn của sự sợ hãi và dũng cảm. Lữ và đồng đội không ngừng tự hỏi: vì sao họ cầm súng, vì ai họ hy sinh, và con đường phía trước có dẫn đến tự do, hòa bình thật sự hay không. Những suy tư ấy khiến tác phẩm vượt khỏi khuôn khổ của một tiểu thuyết chiến tranh thông thường, để trở thành một tác phẩm nhân văn, sâu sắc về số phận và ý nghĩa của đời người.
Về nghệ thuật, Dấu Chân Người Lính nổi bật với giọng văn giàu cảm xúc, vừa chân chất vừa trữ tình, nhiều đoạn giàu chất thơ nhưng vẫn đậm chất hiện thực. Hình ảnh thiên nhiên núi rừng, sông suối, bầu trời… vừa là bối cảnh chiến tranh, vừa là phông nền lãng mạn để nổi bật ý chí và tâm hồn người lính. Nhịp kể linh hoạt, lúc căng thẳng dồn dập theo những trận đánh, lúc lắng đọng, sâu lắng trong những suy tư, tạo nên sự hấp dẫn đặc biệt.
Dấu Chân Người Lính không chỉ là tác phẩm nghệ thuật có giá trị mà còn là tư liệu tinh thần quý báu, ghi lại dấu ấn của một thời kỳ lịch sử hào hùng. Tác phẩm góp phần khắc họa hình tượng thế hệ thanh niên Việt Nam trong chiến tranh, những con người dám sống, dám hy sinh vì lý tưởng lớn lao. Đây là cuốn sách mà bất kỳ ai muốn hiểu thêm về con người Việt Nam trong thời chiến đều nên tìm đọc.
