Sự Lừa Dối Hào Nhoáng (Một Người Mỹ Trong Cuộc Chiến Tranh Việt Nam) của Neil Sheehan là một trong những tác phẩm quan trọng nhất về chiến tranh Việt Nam, không chỉ vì giá trị tư liệu đồ sộ mà còn bởi chiều sâu tư tưởng và sự dũng cảm trong cách nhìn nhận lịch sử. Cuốn sách không đơn thuần kể lại cuộc chiến, mà còn mổ xẻ những ảo tưởng, sai lầm và sự kiêu ngạo đã dẫn nước Mỹ vào một trong những bi kịch chính trị – quân sự lớn nhất thế kỷ XX.
Neil Sheehan – một nhà báo từng trực tiếp đưa tin tại Việt Nam – đã viết Sự Lừa Dối Hào Nhoáng như một bản cáo trạng nghiêm khắc đối với bộ máy quyền lực Mỹ. Ông kể lại câu chuyện của John Paul Vann, một sĩ quan Mỹ từng say mê lý tưởng “giải phóng Việt Nam khỏi cộng sản” nhưng rồi dần nhận ra sự phi lý trong chính sách và cách hành xử của quân đội Mỹ. Thông qua cuộc đời Vann, Sheehan dựng lên một bức tranh toàn cảnh về sự ngạo mạn của phương Tây khi áp đặt mô hình dân chủ của mình lên một quốc gia có nền văn hóa và lịch sử khác biệt.
Tác phẩm đi sâu vào những nghịch lý của cuộc chiến: những bản báo cáo tô hồng, những con số chiến thắng giả tạo, những cuộc hành quân đẫm máu mà không mang lại kết quả. Sheehan cho thấy nước Mỹ đã bị chính “sự lừa dối hào nhoáng” của mình dẫn dắt – khi niềm tin mù quáng vào sức mạnh và đạo đức của bản thân che khuất thực tế. Ông miêu tả chiến tranh không chỉ là xung đột vũ trang, mà còn là cuộc chiến của thông tin, của chính trị, và của những cái tôi trong hệ thống quyền lực.
Giọng văn của Neil Sheehan sắc bén, giàu cảm xúc nhưng luôn giữ được sự khách quan của một nhà báo từng trải. Ông không chỉ tố cáo những sai lầm, mà còn cảm thông với những con người bị cuốn vào guồng máy khốc liệt ấy – từ binh sĩ, tướng lĩnh cho đến những người Việt Nam chịu đựng bom đạn mỗi ngày. Qua đó, tác phẩm vượt khỏi khuôn khổ của một cuốn sách chiến tranh để trở thành một lời cảnh tỉnh về sự mù quáng trong niềm tin chính trị và đạo đức quốc gia.
Sự Lừa Dối Hào Nhoáng không phải là một cuốn sách dễ đọc – nó đòi hỏi sự kiên nhẫn, sự trung thực và cả lòng can đảm để đối diện với những điều không thoải mái. Nhưng đối với những ai muốn hiểu thật về cuộc chiến Việt Nam và về bản chất của quyền lực, đây là một tác phẩm không thể bỏ qua. Neil Sheehan đã không chỉ viết về một người Mỹ trong chiến tranh Việt Nam, mà còn viết về toàn bộ nước Mỹ – một quốc gia từng tự cho mình là biểu tượng của tự do, nhưng rồi phải đối mặt với chính giới hạn của niềm tin ấy.
