Chiều Chiều là một trong những tác phẩm tiêu biểu thuộc giai đoạn sáng tác sau này của nhà văn Tô Hoài — cây bút lớn của văn học Việt Nam hiện đại. Khác với những tác phẩm nổi tiếng trước đó như Dế Mèn Phiêu Lưu Ký hay Miền Tây, Chiều Chiều đưa độc giả trở về với một Hà Nội xưa cũ, đầy chất hoài niệm, đậm đà không khí truyền thống nhưng cũng đầy những trăn trở của thời cuộc.
Lấy bối cảnh phố phường Hà Nội đầu thế kỷ XX, Tô Hoài khắc họa cuộc sống sinh động, đa chiều của những con người bình thường trong xã hội cũ. Đó là hình ảnh những tiểu thương, phu phen, nhà nho thất thế, các thầy đồ, những ông đồ già, những cô hàng nước, các thầy cúng, bà đồng… tất cả tạo nên một bức tranh xã hội nhỏ, đầy màu sắc văn hóa truyền thống nhưng cũng lắm mâu thuẫn, những vận động ngầm trước những thay đổi của thời đại mới.
Điều đặc biệt trong truyện ngắn chính là nghệ thuật tái hiện không khí phố cổ Hà Nội đầy chân thực, sống động qua lăng kính đầy tinh tế và giàu chất trữ tình của Tô Hoài. Từng ngõ phố, từng tiếng rao, dáng người, nếp sinh hoạt đời thường… được tái hiện một cách sinh động, khiến người đọc có cảm giác như đang được sống giữa không gian Hà Nội cổ kính, nơi thời gian dường như chảy chậm hơn. Qua đó, nhà văn không chỉ tái hiện lại vẻ đẹp truyền thống, mà còn lồng vào đó là nỗi niềm tiếc nuối cho những giá trị văn hóa đang dần mai một.
Tuy nhiên, tác phẩm không chỉ đơn thuần là cuốn sách ngợi ca quá khứ, mà còn phản ánh sự phân hóa, giằng xé giữa cũ và mới, giữa truyền thống và những luồng tư tưởng Tây học đang len lỏi vào xã hội Việt Nam đầu thế kỷ XX. Những câu chuyện nhỏ đời thường mà tác giả kể lại, thực chất là những lát cắt sắc sảo phản ánh biến chuyển xã hội, những xung đột giai tầng, những thói hư tật xấu, những mảnh đời nổi trôi trong giai đoạn giao thời.
Với lối viết điềm đạm, sâu sắc, giàu chất nhân văn và ngôn ngữ nhuần nhị, Chiều Chiều không chỉ đơn thuần là một cuốn tiểu thuyết, mà còn là bản trường ca trữ tình về Hà Nội cổ. Đọc Chiều Chiều, người ta không chỉ được đắm mình trong nét đẹp văn hóa phố cổ, mà còn lắng nghe những trăn trở thầm lặng về sự biến động không ngừng của xã hội, về con người Việt Nam giữa những khúc quanh lịch sử.
