Dế Mèn Phiêu Lưu Ký là tác phẩm nổi tiếng nhất của nhà văn Tô Hoài, một trong những cây bút lớn của văn học Việt Nam hiện đại. Lần đầu tiên xuất bản năm 1941, cuốn sách nhanh chóng trở thành biểu tượng trong lòng nhiều thế hệ độc giả, đặc biệt là thiếu nhi. Tuy được viết dành cho trẻ em, Dế Mèn Phiêu Lưu Ký lại mang trong mình chiều sâu triết lý và bài học nhân văn phù hợp với mọi lứa tuổi.
Câu chuyện xoay quanh hành trình trưởng thành của chú Dế Mèn – một cậu bé tuổi mới lớn, kiêu căng và hiếu thắng. Sau một lần nghịch ngợm dại dột gây ra cái chết thương tâm của người bạn Dế Choắt, Dế Mèn hối hận và quyết tâm rời tổ đi phiêu lưu. Trên hành trình ấy, chú gặp gỡ nhiều sinh vật kỳ lạ trong thế giới côn trùng như Xén Tóc, Châu Chấu, Cốc, Bọ Ngựa… và chứng kiến muôn mặt của cuộc sống: tình bạn, lòng dũng cảm, sự đoàn kết, cả sự bất công, bạo ngược và chiến tranh.
Thông qua những trải nghiệm đó, Dế Mèn dần thay đổi: từ một chú dế ngỗ nghịch trở thành một con người biết suy nghĩ, biết chia sẻ, biết sống vì cộng đồng và lý tưởng. Tác phẩm không chỉ là câu chuyện phiêu lưu kỳ thú mà còn là quá trình giáo dục nội tâm nhẹ nhàng, giúp người đọc chiêm nghiệm về trách nhiệm cá nhân, sự trưởng thành và đạo lý sống giữa người với người.
Tô Hoài đã xây dựng thế giới côn trùng trong truyện một cách sinh động và gần gũi, khiến người đọc như đang bước vào một vũ trụ thu nhỏ, nơi loài vật cũng có xã hội, có chính trị, có tình yêu và đấu tranh như con người. Lối viết của ông giản dị, giàu hình ảnh, ngôn ngữ trong sáng và đặc biệt rất giàu chất thơ, khiến tác phẩm vừa dễ đọc vừa sâu sắc. Tác phẩm vì thế không chỉ là truyện thiếu nhi mà còn là một “ẩn dụ lớn” về xã hội và cuộc sống con người.
Dế Mèn Phiêu Lưu Ký không chỉ ghi dấu ấn trong lòng người đọc Việt Nam mà còn được dịch ra nhiều thứ tiếng, trở thành tác phẩm văn học thiếu nhi tiêu biểu của Việt Nam trên thế giới. Nó không chỉ là hành trình của một chú dế mà còn là hành trình trưởng thành của bất kỳ ai trong đời.
Dù bạn là trẻ nhỏ háo hức khám phá hay người lớn muốn tìm lại những giá trị tuổi thơ, Dế Mèn Phiêu Lưu Ký vẫn luôn là cuốn sách đáng đọc – một tác phẩm gợi mở khát vọng sống có lý tưởng, nhân hậu và đầy bản lĩnh.
