Lấy Nhau Vì Tình là một truyện ngắn tiêu biểu của Vũ Trọng Phụng – cây bút hiện thực phê phán xuất sắc của văn học Việt Nam giai đoạn 1930–1945. Khác với sự châm biếm sâu cay trong các tác phẩm nổi tiếng như Số Đỏ, Giông Tố hay Kỹ Nghệ Lấy Tây, truyện ngắn Lấy Nhau Vì Tình mang đến một sắc thái nhẹ nhàng hơn, nhưng vẫn không thiếu sự sâu sắc và tinh tế trong cách phản ánh xã hội đương thời.
Câu chuyện kể về một đôi trai gái yêu nhau tha thiết nhưng vì hoàn cảnh gia đình, sự ngăn cản của xã hội, và quan niệm lạc hậu về môn đăng hộ đối, họ không thể đến được với nhau một cách suôn sẻ. Nhân vật nam chính – một thanh niên lương thiện, giàu tình cảm – đối lập hoàn toàn với những hình tượng công tử hào hoa rởm đời mà Vũ Trọng Phụng từng châm biếm. Anh đại diện cho những người trẻ khao khát một tình yêu đích thực, vượt qua rào cản vật chất và định kiến xã hội.
Truyện được viết bằng lối văn giản dị, trong sáng nhưng không kém phần sắc bén. Vũ Trọng Phụng sử dụng sự đối lập giữa “lấy nhau vì tình” và “lấy nhau vì tiền” để phản ánh một xã hội đầy mâu thuẫn, nơi tình yêu chân thành nhiều khi bị coi thường, trong khi sự toan tính vật chất lại được đề cao. Qua đó, ông lên tiếng phê phán một thực tại cay đắng: hôn nhân bị thương mại hóa, con người bị bóp nghẹt bởi khuôn mẫu đạo đức giả và những áp lực vô hình từ dư luận.
Tuy có phần nhẹ nhàng hơn các tác phẩm khác, Lấy Nhau Vì Tình vẫn thể hiện rõ bản lĩnh tư tưởng của Vũ Trọng Phụng. Ông không tô hồng hiện thực mà nhìn thẳng vào nó, chỉ ra cái đẹp – dù nhỏ nhoi – vẫn có thể tồn tại và tỏa sáng trong bóng tối. Tình yêu trong truyện không phải là thứ mộng mơ lý tưởng, mà là khát vọng rất thật của con người muốn sống đúng với trái tim mình.
Điều đặc biệt là Vũ Trọng Phụng không hề rơi vào bi lụy. Kết thúc truyện để ngỏ một tia hy vọng: rằng tình yêu đích thực, nếu được nuôi dưỡng bởi lòng can đảm và sự tin tưởng, có thể vượt qua mọi trở ngại. Chính điều đó khiến Lấy Nhau Vì Tình trở nên lặng lẽ mà lay động – một tiếng nói dịu dàng nhưng đầy sức nặng giữa những phê phán chua cay mà tác giả thường thể hiện.
Là một tác phẩm ngắn gọn, dễ đọc nhưng giàu giá trị nhân văn, Lấy Nhau Vì Tình xứng đáng được xem là một khía cạnh khác trong ngòi bút đa dạng của Vũ Trọng Phụng – nơi ông không chỉ là “ông vua phóng sự” mà còn là người gìn giữ và ca ngợi những điều đẹp đẽ, chân thành trong lòng người Việt giữa một thời buổi đảo điên.
