Tư Duy Như Một Hệ Thống của David Bohm là một tác phẩm triết học – khoa học đầy chiều sâu, mở ra một góc nhìn khác biệt và đầy thách thức về cách con người suy nghĩ, hành động và tạo ra thế giới mà họ đang sống. David Bohm, một trong những nhà vật lý lý thuyết lỗi lạc của thế kỷ 20, đồng thời cũng là một nhà tư tưởng uyên bác về triết học và ý thức, đã dùng cuốn sách này để khám phá bản chất của tư duy – không chỉ như một công cụ cá nhân mà như một hệ thống có ảnh hưởng sâu rộng tới toàn xã hội.
Tác phẩm được xây dựng trên giả định then chốt: tư duy con người không tách biệt mà hoạt động như một hệ thống – liên kết, phản ứng, tự củng cố và lan truyền giữa cá nhân và tập thể. Bohm chỉ ra rằng, phần lớn vấn đề mà con người và xã hội đang đối mặt – từ xung đột, khủng hoảng niềm tin đến sự chia rẽ ý thức hệ – đều bắt nguồn từ những mô hình tư duy cũ kỹ, phiến diện, bị giới hạn bởi cái tôi và bởi những khuôn mẫu văn hóa – xã hội đã ăn sâu từ rất lâu.
Điểm đặc biệt trong cách tiếp cận của Bohm là ông không chỉ phân tích tư duy như một quá trình nhận thức cá nhân, mà còn như một mạng lưới phức hợp – nơi thông tin, cảm xúc, ký ức, định kiến và niềm tin tương tác với nhau. Khi con người không nhận ra được sự vận hành tự động của hệ thống này, họ trở thành nạn nhân của chính những tư tưởng của mình, hành động theo thói quen cũ mà không có sự sáng suốt hay lựa chọn thực sự.
Bohm khéo léo dẫn dắt người đọc đi từ những khái niệm vật lý – vốn là lĩnh vực ông am hiểu sâu sắc – sang lĩnh vực tư duy và nhận thức, để minh họa rằng mọi hệ thống đều có quy luật, có tương tác, có quán tính. Tư duy cũng vậy. Nếu không nhận thức và quan sát nó một cách khách quan, con người rất dễ bị rơi vào vòng luẩn quẩn: nghĩ – phản ứng – bảo vệ quan điểm – tạo ra xung đột – và tiếp tục nghĩ theo cách cũ.
Cuốn sách nhấn mạnh vai trò của sự lắng nghe, đối thoại thực chất và tinh thần cởi mở như những phương tiện để phá vỡ cấu trúc tư duy cứng nhắc. Theo Bohm, con đường để tư duy trở nên lành mạnh và sáng suốt hơn không nằm ở việc “chiến thắng” trong tranh luận hay áp đặt lý lẽ, mà là khả năng cùng nhau khám phá bản chất vấn đề, vượt ra khỏi cái tôi và đặt câu hỏi từ một nền tảng khiêm nhường trí tuệ.
Tư Duy Như Một Hệ Thống không dễ đọc theo nghĩa thông thường, nhưng là cuốn sách xứng đáng để nghiền ngẫm nhiều lần. Nó không cung cấp công thức thay đổi tư duy nhanh chóng, mà tạo ra một không gian tư duy mới – nơi người đọc có thể quan sát chính mình, làm chậm lại, tháo gỡ những tầng lớp nhận thức cố hữu và mở ra khả năng tiếp cận với một chiều sâu trí tuệ và kết nối thật sự với thế giới xung quanh. Đây là tác phẩm dành cho những ai nghiêm túc trong hành trình khám phá bản thân, tư duy phản biện và sự trưởng thành trí tuệ.
