Điểm Mù của Max H. Bazerman và Ann E. Tenbrunsel là một cuốn sách sắc sảo và đầy thách thức, khám phá khía cạnh ít được nhìn nhận trong đạo đức kinh doanh và ra quyết định – đó là những “điểm mù đạo đức”. Tác phẩm tập trung vào hiện tượng con người, dù với ý định tốt, vẫn có thể hành xử phi đạo đức mà không hề nhận ra, đơn giản vì họ bị che mờ bởi những cơ chế tâm lý, môi trường và định kiến vô thức. Cuốn sách là một lời cảnh tỉnh mạnh mẽ, cho thấy sự nguy hiểm của việc tự xem mình là người có đạo đức mà không thật sự kiểm chứng các hành vi của bản thân.
Thông qua nhiều nghiên cứu thực nghiệm và tình huống thực tế, hai tác giả – những chuyên gia hàng đầu về hành vi đạo đức trong tổ chức – đã phân tích những lý do khiến con người phạm phải những sai lầm đạo đức nghiêm trọng mà vẫn tin rằng họ đang làm đúng. Từ việc ra quyết định trong các tổ chức lớn, đến những lựa chọn hằng ngày của cá nhân, cuốn sách chỉ ra rằng đạo đức không phải lúc nào cũng rõ ràng như ta nghĩ. Nhiều người hành xử sai trái không phải vì họ xấu, mà vì họ rơi vào “điểm mù” – vùng mù trong tư duy đạo đức khiến họ không nhìn thấy (hoặc không muốn nhìn thấy) hậu quả thực sự từ quyết định của mình.
Một điểm nổi bật của cuốn sách là cách tiếp cận sâu sắc nhưng dễ hiểu. Bazerman và Tenbrunsel không hô hào sáo rỗng về đạo đức, mà cung cấp một nền tảng khoa học để lý giải hành vi con người. Họ phân tích cách môi trường công sở, áp lực thành tích, quy trình tổ chức và các động lực vô thức có thể làm sai lệch sự lựa chọn đạo đức. Đồng thời, họ đưa ra nhiều đề xuất thực tiễn để giúp cá nhân và tổ chức nhận diện điểm mù của mình, từ đó xây dựng hệ thống quản trị minh bạch và đáng tin cậy hơn.
Cuốn sách cũng nhấn mạnh rằng ý định tốt là chưa đủ. Việc xem bản thân là người tử tế có thể khiến chúng ta “ngủ quên” trong chính niềm tin đạo đức của mình, và từ đó không kiểm soát tốt hành vi. Đây là lý do tại sao nhiều vụ bê bối tài chính, gian lận trong doanh nghiệp hay vi phạm đạo đức chuyên môn vẫn diễn ra trong những tổ chức tưởng chừng rất chuẩn mực. Tác phẩm không nhằm đổ lỗi, mà giúp người đọc tỉnh thức và hành động có trách nhiệm hơn trong các lựa chọn hàng ngày.
Điểm Mù là cuốn sách cần thiết cho nhà lãnh đạo, nhân sự, chuyên viên quản trị, sinh viên kinh tế, và bất kỳ ai quan tâm đến việc xây dựng một tổ chức – và một cuộc sống – đạo đức hơn. Nó không chỉ giúp ta hiểu rõ hơn về chính mình, mà còn mở ra một lối đi để vượt qua những giới hạn vô hình trong tư duy và hành động.
