Thư Gửi Bố của Franz Kafka là một trong những văn bản tự sự đặc biệt nhất của văn học thế kỷ 20. Không phải là một tác phẩm hư cấu hay tiểu thuyết dài hơi, cuốn sách là một lá thư thật, dài khoảng 100 trang, được Kafka viết cho cha mình – Hermann Kafka – vào năm 1919, nhưng chưa bao giờ được gửi đi. Qua đó, nhà văn bộc lộ những mâu thuẫn, tổn thương, khủng hoảng tinh thần mà ông phải trải qua trong mối quan hệ cha – con đầy phức tạp và căng thẳng.
Ngay từ những dòng đầu tiên, Thư Gửi Bố đã thể hiện rõ sự chân thành và đau đớn của Kafka khi cố gắng lý giải vì sao ông luôn cảm thấy bất an, tự ti, và xa cách với người cha quyền uy, nóng nảy, cứng nhắc. Kafka viết với một giọng điệu điềm đạm nhưng nghẹn ngào, như thể ông đang nỗ lực để giãi bày mà không làm tổn thương người cha, đồng thời cố gắng hiểu chính mình trong quá trình viết.
Đây là một tác phẩm mang tính chất tự soi rọi nội tâm mạnh mẽ. Kafka kể lại thời thơ ấu bị lấn át bởi cái bóng quá lớn của cha – một người đàn ông thành đạt, thực tế và áp đặt. Trong khi đó, Kafka lại yếu đuối, nhạy cảm, hướng nội và luôn cảm thấy mình không đủ tốt, không thể đáp ứng kỳ vọng. Ông viết rằng chỉ một cái nhìn từ cha thôi cũng đủ khiến ông thấy mình như “rác rưởi”, như “một kẻ hèn kém không xứng đáng tồn tại”.
Thư Gửi Bố không chỉ là một lời trách móc, mà còn là một bản phân tích sâu sắc về tâm lý và sự hình thành nhân cách. Franz Kafka đã dùng chính sự nhạy bén và tư duy sắc sảo của mình để mô tả những tổn thương tâm lý mà ông mang theo suốt đời – điều sau này trở thành cốt lõi trong các tác phẩm như Hóa thân hay Vụ án. Lá thư phản ánh một phần lý do tại sao Kafka luôn viết về sự bức bối, phi lý và cảm giác bị xét xử bởi những thế lực mơ hồ.
Về mặt văn chương, tác phẩm có kết cấu chặt chẽ, không hề lộn xộn dù là dòng chảy của cảm xúc. Kafka trình bày mạch lạc, như một bản cáo trạng trầm tĩnh nhưng đầy sức nặng. Dù chỉ là thư cá nhân, cuốn sách đã vượt khỏi phạm vi riêng tư để trở thành một biểu tượng cho sự giằng co giữa con người với quyền lực, giữa cá nhân với chuẩn mực xã hội, giữa đứa con muốn được thấu hiểu và người cha đại diện cho sự áp đặt.
Thư Gửi Bố là một văn bản đặc biệt – đau đớn, trần trụi và đầy tính người. Nó không chỉ giúp độc giả hiểu hơn về Kafka, mà còn khiến mỗi người suy ngẫm về chính mối quan hệ của mình với cha mẹ. Đây là cuốn sách nên đọc chậm, để cảm nhận được từng tầng lớp cảm xúc bị kìm nén, và để thấy sự dũng cảm của một người con khi quyết định đối thoại – dù chỉ qua con chữ – với người cha của mình.
