Nguồn Gốc Dịch Bệnh: Động Vật, Con Người Và Đại Dịch Toàn Cầu Tiếp Theo của David Quammen là một tác phẩm khoa học phổ thông đặc sắc, giúp độc giả khám phá sâu về mối liên hệ giữa thế giới động vật, con người và sự bùng phát của các đại dịch toàn cầu. Với nền tảng vững chắc từ báo chí điều tra và kiến thức sinh học, Quammen đã khéo léo kết hợp giữa kể chuyện hấp dẫn và thông tin khoa học chính xác, từ đó phác họa nên một bức tranh toàn cảnh về các căn bệnh lây truyền từ động vật sang người — hay còn gọi là bệnh “lây truyền qua loài” (zoonotic).
Cuốn sách đưa người đọc vào hành trình truy dấu các mầm bệnh nguy hiểm như Ebola, SARS, HIV/AIDS, cúm gia cầm, Hendra và Nipah. David Quammen không chỉ miêu tả các ổ dịch và hậu quả khủng khiếp mà chúng gây ra, ông còn truy nguyên nguồn gốc sâu xa của chúng từ những khu rừng nhiệt đới rậm rạp ở châu Phi, các khu chợ buôn bán động vật hoang dã ở châu Á, đến những vùng nông nghiệp bị xâm lấn ở Nam Mỹ. Qua đó, ông lý giải một cách thuyết phục vì sao các mầm bệnh từng bị giới hạn ở động vật nay lại dễ dàng lây sang người hơn bao giờ hết.
Trung tâm của luận điểm trong sách là mối liên hệ chặt chẽ giữa sự tàn phá môi trường, hoạt động buôn bán và tiêu thụ động vật hoang dã, đô thị hóa nhanh chóng, và khả năng lan rộng của các đại dịch. Quammen cho rằng con người đang tiến gần hơn bao giờ hết với các loài vật hoang dã — nguồn chứa mầm bệnh tiềm tàng. Những hành động như phá rừng, mở rộng nông trại, và khai thác tài nguyên tự nhiên đã khiến các virus từ dơi, khỉ, lợn hay gia cầm dễ dàng tìm được “cầu nối” sang cơ thể người.
Một điểm đáng chú ý là Quammen không gieo rắc nỗi sợ vô căn cứ. Ngược lại, ông trình bày những phân tích khoa học kỹ lưỡng, trích dẫn ý kiến của các nhà nghiên cứu đầu ngành, các chuyên gia dịch tễ học và virus học để giải thích tại sao và bằng cách nào những bệnh dịch này lại xuất hiện. Qua các cuộc phỏng vấn thực địa và trải nghiệm trực tiếp tại vùng dịch, ông mang đến cái nhìn chân thực, sinh động và rất gần gũi.
Xuất bản lần đầu năm 2012, cuốn sách đã trở nên nổi bật trở lại khi đại dịch COVID-19 bùng phát, bởi những dự báo và phân tích của Quammen dường như đã “tiên đoán” trước thảm họa toàn cầu này. Nguồn Gốc Dịch Bệnh không chỉ là một lời cảnh báo, mà còn là một bản đồ chỉ dẫn cho tương lai — về cách chúng ta nên nhìn nhận mối quan hệ giữa tự nhiên và sức khỏe con người.
Cuốn sách là tài liệu không thể bỏ qua cho những ai quan tâm đến sức khỏe cộng đồng, sinh thái học, dịch tễ học, hoặc đơn giản là muốn hiểu rõ hơn về sự hình thành và phát triển của những đại dịch đã và sẽ còn ảnh hưởng đến nhân loại.
