Nhân Chứng Câm (tựa gốc Dumb Witness, xuất bản năm 1937) là một trong những tiểu thuyết đặc sắc của Agatha Christie với sự góp mặt của thám tử Hercule Poirot, nhân vật đã trở thành biểu tượng bất tử của văn học trinh thám thế giới. Tác phẩm khéo léo kết hợp giữa cốt truyện bí ẩn, bầu không khí hồi hộp và sự dí dỏm tinh tế, đồng thời mang đến một trong những “nhân chứng” kỳ lạ nhất trong lịch sử tiểu thuyết trinh thám – một chú chó.
Câu chuyện bắt đầu tại ngôi nhà của Emily Arundell, một quý bà giàu có, quyền lực, song tuổi già và sức khỏe yếu khiến bà thường xuyên bị bao vây bởi nỗi lo toan về tài sản và những người thân xung quanh. Một đêm, Emily bất ngờ bị ngã cầu thang. Mọi người đều tin rằng nguyên nhân là do quả bóng của chú chó Fox Terrier tên Bob vô tình lăn xuống. Tai nạn tưởng như nhỏ nhặt ấy nhanh chóng trôi qua, nhưng Emily lại không an tâm. Cảm thấy có điều mờ ám, bà đã viết thư cầu cứu đến Hercule Poirot.
Tuy nhiên, khi Poirot và người bạn đồng hành Hastings nhận được bức thư, thì đã quá muộn: Emily Arundell đã qua đời, nguyên nhân được cho là do tuổi già và sức khỏe suy kiệt. Song Poirot linh cảm rằng đằng sau cái chết ấy là một tội ác được che giấu khéo léo. Ông bắt đầu điều tra, và từng bước hé lộ những bí mật ẩn giấu bên trong gia đình Arundell.
Emily có nhiều người thân, nhưng phần lớn họ đều mang trong lòng những toan tính về tài sản. Từ người cháu trai ăn chơi, cô cháu gái đầy tham vọng đến những nhân vật tưởng chừng trung thành, ai cũng có thể là kẻ thủ ác. Agatha Christie đã khéo léo dựng nên một bức tranh về lòng tham, sự ích kỷ và những mối quan hệ gia đình đầy rạn nứt. Trong bức tranh đó, Bob – chú chó trung thành – trở thành một “nhân chứng câm”, một mắt xích quan trọng vô tình giữ lại dấu vết của sự thật.
Điều khiến Nhân Chứng Câm nổi bật chính là cách Christie xây dựng nhịp truyện. Ban đầu, người đọc dễ dàng tin vào một tai nạn bình thường. Nhưng qua từng chương, Poirot với sự tinh tế của mình đã biến những chi tiết nhỏ bé nhất trở thành mấu chốt. Từ một quả bóng, một vết thương, đến phản ứng kỳ lạ của Bob, tất cả đều dẫn Poirot đến lời giải cho bí ẩn.
Không chỉ dừng ở vụ án, tác phẩm còn khắc họa tâm lý sắc sảo. Emily Arundell hiện lên như một người phụ nữ mạnh mẽ, kiên cường nhưng đơn độc giữa vòng vây của những kẻ thừa kế tham lam. Trong khi đó, Poirot tiếp tục chứng minh vì sao ông là một trong những thám tử vĩ đại nhất: nhẫn nại, quan sát tỉ mỉ và suy luận sắc bén.
Nhân Chứng Câm là minh chứng cho tài năng bậc thầy của Agatha Christie trong việc biến những chi tiết tưởng như tầm thường thành chìa khóa mở ra sự thật. Cuốn tiểu thuyết không chỉ thỏa mãn người yêu trinh thám bằng một vụ án gay cấn, mà còn gợi lên sự xúc động khi nhân chứng quan trọng nhất lại chính là một chú chó trung thành, không thể cất tiếng nói.
Với cốt truyện hấp dẫn, nhân vật giàu chiều sâu và cái kết bất ngờ, Nhân Chứng Câm xứng đáng là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Christie, để lại dư âm lâu dài cho độc giả yêu thích trinh thám cổ điển.
