Hồng Lâu Án của Robert Van Gulik là một trong những tiểu thuyết trinh thám cổ điển nổi bật về quan án Địch Công, vị quan nổi danh thông minh và chính trực trong lịch sử Trung Hoa thời Đường. Với lối viết mang màu sắc phương Đông đậm nét, tác phẩm này không chỉ là một vụ án hóc búa mà còn là bức tranh rộng lớn phản ánh xã hội phong kiến với những mối quan hệ phức tạp, đầy tham vọng và dục vọng ẩn sau lớp vỏ lễ nghi.
Câu chuyện mở màn bằng một vụ án kỳ lạ trong phủ Hồng Lâu, một gia đình quyền quý và danh giá trong vùng. Một thiếu phụ trẻ tuổi, nổi tiếng xinh đẹp nhưng tính cách phức tạp, được phát hiện đã chết trong hoàn cảnh đầy uẩn khúc. Hiện trường để lại nhiều chi tiết mâu thuẫn: một số chứng cứ ám chỉ đây là vụ tự sát, nhưng những dấu vết kín đáo khác lại hé lộ khả năng có bàn tay sát nhân. Cái chết bất ngờ này nhanh chóng gây chấn động dư luận, bởi nó không chỉ liên quan đến danh dự của gia tộc Hồng Lâu mà còn kéo theo những mối dây liên hệ rắc rối với tầng lớp quan lại và giới thương nhân giàu có.
Địch Công khi tiếp nhận vụ án nhận thấy đây không phải là một cái chết đơn lẻ. Càng đi sâu vào điều tra, ông càng phát hiện ra những bí mật chồng chéo: những mối tình vụng trộm, những món nợ ngầm, sự đố kỵ giữa các thành viên trong gia tộc, cùng sự thao túng của đồng tiền và quyền lực. Mỗi nhân vật trong Hồng Lâu đều mang trong mình một lớp mặt nạ: vẻ ngoài đoan trang, trung thành hay đáng tin cậy, nhưng bên trong lại chất chứa sự sợ hãi, tham lam và thù hận.
Điểm đặc sắc của Hồng Lâu Án là cách Robert Van Gulik xây dựng vụ án theo dạng nhiều tầng lớp. Từ cái chết của một người phụ nữ, cả một mạng lưới dối trá và toan tính dần bị lật mở. Không chỉ có một nghi phạm, mà hàng loạt người đều có động cơ để ra tay. Địch Công phải sử dụng sự nhạy bén trong phân tích tâm lý, óc suy luận logic và cả khả năng thẩm vấn sắc bén để phá vỡ bức tường im lặng mà gia tộc quyền thế dựng nên.
Bên cạnh yếu tố trinh thám, tiểu thuyết còn phản ánh xã hội Trung Hoa cổ đại với những bất công và sự bất bình đẳng giới. Người phụ nữ trong Hồng Lâu Án vừa là nạn nhân của những chuẩn mực nghiêm ngặt, vừa là kẻ khởi nguồn cho bi kịch vì sự yếu đuối hoặc khao khát tự do vượt ngoài khuôn phép. Từ đó, cái chết của thiếu phụ kia không chỉ là một vụ án hình sự, mà còn là ẩn dụ về sự xung đột giữa khát vọng cá nhân và những ràng buộc khắc nghiệt của lễ giáo phong kiến.
Bằng cách kết hợp giữa yếu tố điều tra căng thẳng và bức tranh xã hội sâu sắc, Hồng Lâu Án không chỉ giữ chân người đọc bằng sự hồi hộp mà còn khơi gợi nhiều suy ngẫm về bản chất con người. Tác phẩm là minh chứng rõ nét cho tài năng của Robert Van Gulik trong việc hòa trộn trinh thám phương Tây với phong vị Á Đông, biến mỗi vụ án thành một bi kịch nhân sinh mang giá trị vượt thời gian.
