Bọn Làm Bạc Giả của André Gide, tác phẩm được coi là đỉnh cao trong sự nghiệp văn chương của nhà văn Pháp từng đoạt giải Nobel, là một cuốn tiểu thuyết phức tạp, giàu tính thử nghiệm và mang chiều sâu triết học. Xuất bản năm 1925, cuốn sách không chỉ là một câu chuyện về tội ác làm giả tiền, mà còn là một công trình nghệ thuật phản ánh sự giả dối, tha hóa và những khủng hoảng tinh thần của con người trong xã hội hiện đại.
Điểm nổi bật đầu tiên của Bọn Làm Bạc Giả nằm ở cấu trúc tiểu thuyết trong tiểu thuyết. Nhân vật Édouard – một nhà văn – đang viết một cuốn tiểu thuyết cũng mang tên Bọn Làm Bạc Giả. Chính sự lồng ghép này tạo nên hiệu ứng “phản tiểu thuyết”, nơi độc giả vừa theo dõi câu chuyện của các nhân vật, vừa chứng kiến quá trình sáng tạo văn học, những trăn trở của người cầm bút, và sự va đập giữa nghệ thuật và đời sống. Gide dùng chính cấu trúc này để phá vỡ ranh giới giữa hư cấu và hiện thực, buộc người đọc suy ngẫm về bản chất của văn chương.
Về nội dung, tác phẩm xoay quanh nhiều tuyến nhân vật, với tâm điểm là Bernard Profitendieu, một chàng trai trẻ nổi loạn sau khi phát hiện mình không phải con ruột trong gia đình. Anh bỏ nhà ra đi, dấn thân vào thế giới đầy rẫy cám dỗ, nơi anh tiếp xúc với những kẻ “làm bạc giả” – không chỉ theo nghĩa đen là kẻ phạm tội làm giả tiền, mà còn theo nghĩa bóng là những kẻ giả dối, đánh mất sự chân thực trong đời sống và tâm hồn. Song song đó là Olivier, bạn thân của Bernard, người chịu ảnh hưởng lớn từ Édouard. Qua mối quan hệ phức tạp này, Gide đào sâu vào sự mơ hồ giữa tình bạn, tình yêu và sự chiếm hữu tinh thần, đồng thời phản ánh nỗi bất an của một thế hệ trẻ trước những đổ vỡ giá trị xã hội.
Các nhân vật trong Bọn Làm Bạc Giả không được xây dựng như những mẫu hình lý tưởng, mà như những con người đầy mâu thuẫn, với khát vọng, sai lầm, sự yếu đuối và cả dối trá. Thông qua họ, Gide phơi bày một thế giới nơi mọi giá trị bị thử thách: đạo đức gia đình, tình yêu, nghệ thuật và niềm tin tôn giáo. Ngay cả Édouard – nhân vật có thể xem như đại diện cho tư tưởng của tác giả – cũng không phải là hình ảnh hoàn hảo, mà là một con người với những bất toàn và giới hạn trong cách nhìn nhận đời sống.
Phong cách của Gide trong tác phẩm này vừa sắc sảo vừa đa tầng. Ông không hướng tới một cốt truyện kịch tính tuyến tính, mà xây dựng nhiều mảnh ghép, nhiều góc nhìn, để rồi tạo thành một bức tranh toàn cảnh đầy ám ảnh về sự giả trá và mất mát niềm tin. Ẩn sau câu chuyện tưởng chừng về một nhóm người làm giả tiền, là một tầng nghĩa sâu sắc hơn: con người có thể trở thành “kẻ làm giả” khi sống không trung thực với chính mình, khi chạy theo danh lợi hay chối bỏ giá trị nội tâm.
Bọn Làm Bạc Giả vì thế không chỉ là một tiểu thuyết, mà còn là một bản tuyên ngôn nghệ thuật, một thí nghiệm táo bạo về hình thức tự sự, đồng thời là tấm gương phản chiếu những khủng hoảng tinh thần của châu Âu đầu thế kỷ XX. Đây là cuốn sách không dễ đọc, nhưng càng nghiền ngẫm, độc giả càng thấy rõ sự độc đáo và chiều sâu trong tư tưởng của André Gide – một tác phẩm thực sự xứng đáng với vị trí kinh điển trong lịch sử văn học thế giới.
