Ngày Tháng Năm của Diêm Liên Khoa là một tiểu thuyết đầy ám ảnh, táo bạo và gai góc, phản ánh những bi kịch xã hội và thân phận con người trong bối cảnh Trung Quốc hiện đại. Với ngòi bút sắc lạnh nhưng giàu sức lay động, Diêm Liên Khoa phơi bày những góc tối của lịch sử và hiện thực, nơi con người vừa là nạn nhân, vừa là chứng nhân cho những biến cố lớn lao.
Câu chuyện trong Ngày Tháng Năm được xây dựng xung quanh một sự kiện bi thương: vụ thảm sát trong ngày lễ Lao động mùng 1 tháng 5. Bối cảnh ấy không chỉ là khởi điểm cho bi kịch cá nhân, mà còn là biểu tượng của một xã hội đầy rẫy bất công, nơi bạo lực, dối trá và sự thờ ơ dần bào mòn nhân tính. Thông qua hồi ức và trải nghiệm của những nhân vật mang trong mình nỗi đau tập thể, cuốn tiểu thuyết tái hiện một không khí ngột ngạt, u ám, nơi ký ức và hiện thực luôn chồng chéo, khiến người đọc khó lòng thoát khỏi cảm giác day dứt.
Điểm đặc biệt trong tác phẩm là cách Diêm Liên Khoa khắc họa số phận những con người bé nhỏ trước guồng máy lịch sử khổng lồ. Họ không có khả năng chống cự, chỉ biết gánh chịu và sống sót, nhưng chính sự tồn tại của họ đã trở thành một minh chứng đau đớn cho sự thật mà nhiều người muốn chối bỏ. Nhân vật trong Ngày Tháng Năm hiện lên vừa quen thuộc vừa xa lạ: họ có thể là bất kỳ ai trong xã hội, nhưng lại bị đặt vào những hoàn cảnh cùng cực khiến bản chất con người bộc lộ trần trụi nhất.
Diêm Liên Khoa nổi tiếng với bút pháp hiện thực trần trụi, không khoan nhượng, và trong cuốn tiểu thuyết này, ông tiếp tục theo đuổi tinh thần ấy. Tác giả không né tránh sự tàn nhẫn hay những chi tiết gây sốc; ngược lại, ông đối diện trực diện với sự khốc liệt, buộc độc giả phải nhìn vào sự thật thay vì quay mặt đi. Đồng thời, xen lẫn trong sự dữ dội ấy vẫn có những khoảng lặng của lòng trắc ẩn, của tình người le lói giữa bóng tối – chính điều này tạo nên sức nặng nhân văn cho tác phẩm.
Ngày Tháng Năm không chỉ là một tiểu thuyết về quá khứ, mà còn là lời nhắc nhở cho hiện tại và tương lai. Nó đặt ra những câu hỏi về ký ức tập thể, về sự im lặng và quên lãng, về cách con người đối diện với lịch sử của chính mình. Đọc cuốn sách, người ta không chỉ bị cuốn vào số phận nhân vật, mà còn phải tự vấn: liệu xã hội có thể thực sự trưởng thành nếu tiếp tục trốn tránh những vết thương chưa bao giờ được chữa lành?
Với sức mạnh của văn chương, Diêm Liên Khoa đã biến Ngày Tháng Năm thành một bản cáo trạng nghệ thuật mạnh mẽ, đồng thời cũng là một khúc bi ca cho những linh hồn đã khuất. Đây là một tác phẩm nặng nề nhưng cần thiết, xứng đáng có mặt trong dòng chảy văn học đương đại bởi tính trung thực, sự dũng cảm và chiều sâu nhân bản mà nó mang lại.
