Lê Phong của Thế Lữ là một trong những tác phẩm tiêu biểu của dòng tiểu thuyết trinh thám Việt Nam giai đoạn tiền chiến, gắn liền với sự xuất hiện của hình tượng ký giả – thám tử Lê Phong, nhân vật được xem như một “biểu tượng” mở đầu cho thể loại này trong văn học quốc ngữ. Với ngòi bút vừa sắc sảo vừa tinh tế, Thế Lữ đã xây dựng nên một thế giới vừa mang dáng dấp hiện đại của đô thị Việt Nam những năm 1930–1940, vừa đậm chất ly kỳ của tiểu thuyết trinh thám phương Tây.
Nhân vật trung tâm, Lê Phong, không chỉ là một nhà báo dấn thân vào các vụ việc xã hội mà còn là người có tư duy phân tích nhạy bén, khả năng suy luận logic cùng tinh thần quả cảm. Anh thường xuyên đối diện với những vụ án phức tạp: từ những cái chết bí ẩn, những vụ mất tích kỳ lạ cho đến những âm mưu đen tối trong bóng tối của tầng lớp quyền lực. Điều làm nên sức hút của Lê Phong chính là sự kết hợp giữa lý trí tỉnh táo và bản lĩnh hành động, cùng khát vọng đi tìm công lý, đưa sự thật ra ánh sáng.
Cốt truyện trong Lê Phong thường xoay quanh các vụ án ly kỳ, nơi cái ác được che giấu khéo léo sau lớp vỏ hào nhoáng của xã hội thành thị. Người đọc sẽ bị cuốn vào từng tình tiết hồi hộp: những cuộc truy đuổi, những màn đối đầu cân não giữa Lê Phong và tội phạm, hay những khoảnh khắc căng thẳng khi chỉ một chi tiết nhỏ cũng có thể xoay chuyển toàn bộ cục diện điều tra. Thế Lữ khéo léo kết hợp nghệ thuật dựng cảnh với khả năng tạo cao trào, khiến độc giả luôn trong trạng thái chờ đợi sự thật được hé lộ.
Điểm độc đáo của tác phẩm còn nằm ở bức tranh xã hội đương thời. Bằng lối viết gần gũi nhưng không kém phần sinh động, Thế Lữ đã phản ánh đời sống đô thị Việt Nam đầu thế kỷ XX với những mặt sáng tối đan xen: một bên là sự phát triển, văn minh, một bên là bóng tối của tội phạm, tham vọng và dục vọng con người. Trong môi trường ấy, Lê Phong hiện lên như một trí thức trẻ vừa lãng mạn, vừa lý tưởng, đại diện cho tinh thần dám đối diện với sự thật và bảo vệ công bằng.
Không chỉ dừng lại ở điều tra, Lê Phong còn mang màu sắc nhân văn khi Thế Lữ khéo léo xây dựng những nhân vật nữ, những mối tình thoáng qua nhưng để lại dấu ấn cảm xúc. Những yếu tố này giúp câu chuyện không khô cứng, mà giàu tính nhân tình và gợi mở suy ngẫm về con người.
Với sự hấp dẫn trong cốt truyện, ngôn ngữ giàu nhịp điệu và nhân vật trung tâm ấn tượng, Lê Phong đã khẳng định vị trí của Thế Lữ như một trong những người tiên phong đưa thể loại tiểu thuyết trinh thám vào văn học Việt. Hình tượng Lê Phong trở thành gương mặt quen thuộc, được độc giả yêu mến, đồng thời mở ra bước phát triển mới cho văn chương quốc ngữ trong việc thử nghiệm và hội nhập với dòng văn học thế giới. Đây là tác phẩm vừa giải trí, vừa có giá trị nghiên cứu, xứng đáng được đọc lại để hiểu rõ hơn về diện mạo văn học Việt Nam giai đoạn giao thoa Đông – Tây.
