Người Đẹp Ngủ Mê của Yasunari Kawabata là một trong những tác phẩm đặc biệt và nhiều ám ảnh nhất của ông, nơi nghệ thuật văn chương hòa quyện với sự chiêm nghiệm sâu xa về tuổi tác, tình dục, cái chết và sự cô đơn. Câu chuyện xoay quanh nhân vật chính Eguchi, một người đàn ông đã ngoài bảy mươi, tìm đến một ngôi nhà bí ẩn nơi những cô gái trẻ bị cho uống thuốc ngủ và nằm bất động, không hề hay biết gì về những gì diễn ra xung quanh. Ở đó, Eguchi có thể nằm cạnh những cơ thể tràn đầy sức sống, nhưng không được phép đánh thức họ hay có bất kỳ hành vi bạo lực nào. Chính trong sự im lặng và khoảng cách kỳ lạ ấy, những suy tư sâu thẳm về cuộc đời và dục vọng của con người dần hiện lên.
Kawabata xây dựng một không gian mơ hồ, vừa gợi cảm vừa ghê rợn, khiến người đọc liên tục băn khoăn về ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết, giữa dục vọng và sự kìm nén. Thông qua những đêm Eguchi nằm bên cạnh các cô gái, quá khứ ông hiện về từng mảnh, gợi nhớ những cuộc tình đã qua, những mất mát không thể lấy lại, và cả sự bất lực trước tuổi già. Những cô gái trẻ, tuy bất động, lại trở thành tấm gương soi chiếu sự tàn phai của thời gian trong tâm hồn người đàn ông già nua.
Văn phong Kawabata trong Người Đẹp Ngủ Mê vừa tinh tế vừa đầy chất ám ảnh. Ông không miêu tả trực diện tình dục, mà gợi mở bằng những hình ảnh nhẹ nhàng, nhiều khi như thơ. Sức mạnh của tác phẩm nằm ở việc đánh thức trong người đọc cảm giác bối rối trước cái đẹp tĩnh lặng, đồng thời tạo nên sự suy tư sâu sắc về thân phận con người. Kawabata đặt ra câu hỏi: liệu cái đẹp có còn giá trị khi nó không còn ý thức? Liệu sự gắn bó thể xác trong lặng im có thể khỏa lấp nỗi cô đơn sâu thẳm trong tâm hồn?
Người Đẹp Ngủ Mê không chỉ là một câu chuyện hư cấu kỳ lạ, mà còn là một ẩn dụ về sự tồn tại. Nó phản ánh cách con người tìm kiếm sự an ủi trong những hình hài bên ngoài, trong khi nỗi cô đơn và sự sợ hãi trước cái chết vẫn luôn hiện diện. Đọc tác phẩm, người ta không thể tránh khỏi cảm giác rùng mình khi nhận ra chính mình trong những nỗi ám ảnh đó. Đây là một tiểu thuyết giàu tính triết lý, là minh chứng cho nghệ thuật tối giản nhưng đầy sức nặng của Kawabata – nhà văn Nhật Bản đầu tiên nhận giải Nobel Văn học.
