Từ Thăm Thẳm Lãng Quên của Patrick Modiano là một tiểu thuyết ngắn nhưng giàu chiều sâu, nơi ký ức, sự lãng quên và nỗi ám ảnh về thời gian hòa quyện để tạo nên một bức tranh u buồn mà ám ảnh về đời sống con người. Modiano, với văn phong tối giản và nhấn mạnh vào sự mơ hồ, tiếp tục khẳng định ông là bậc thầy trong việc khai thác trí nhớ cá nhân và tập thể, đồng thời khơi gợi cảm giác mất mát không thể gọi tên.
Câu chuyện được kể qua lời của nhân vật xưng “tôi”, một chàng trai trẻ sống tại Paris vào những năm 1960. Trong giai đoạn tuổi trẻ đầy khát vọng và mơ hồ, anh tình cờ gặp Jacqueline, một cô gái trẻ trung nhưng bất an, luôn mang theo trong mình nỗi khao khát được thoát khỏi thực tại chật hẹp. Jacqueline có một mối tình với Van Bever, một kẻ mờ ám, nhiều thủ đoạn, đại diện cho sự nguy hiểm và cạm bẫy trong thế giới ngầm Paris. Nhân vật “tôi” vừa bị cuốn hút bởi Jacqueline, vừa bất lực trước những quyết định liều lĩnh của cô.
Sợi dây liên kết giữa họ mong manh và dở dang, giống như một cơn gió thoảng qua tuổi trẻ. Jacqueline, trong cơn mê mải đi tìm tự do, đã đánh mất chính mình, để rồi biến mất vào hư vô của ký ức. Về sau, khi nhân vật chính hồi tưởng lại quãng đời ấy, tất cả chỉ còn là những mảnh ghép vụn vỡ: khuôn mặt mờ nhạt, khoảnh khắc chập chờn, và một nỗi buồn day dứt không nguôi.
Điều làm nên sự đặc biệt của Từ Thăm Thẳm Lãng Quên chính là cách Modiano khắc họa sự mong manh của ký ức. Ông không kể câu chuyện một cách tuyến tính, mà để nó trôi nổi như dòng chảy mơ hồ, khi rõ nét, khi nhạt nhòa, phản ánh chính xác cách con người ghi nhớ và lãng quên. Những địa điểm Paris, những quán cà phê, những con phố… được nhắc đến như phông nền cho sự biến mất dần dần của Jacqueline, cũng như sự lạc lõng của nhân vật chính trước dòng chảy thời gian.
Qua cuốn sách này, Modiano đặt ra một câu hỏi ám ảnh: con người có thể thực sự lưu giữ ký ức hay tất cả rồi cũng sẽ bị lãng quên? Nhân vật “tôi” trong truyện đã cố gắng bám víu vào hình bóng Jacqueline, nhưng cuối cùng chỉ còn lại sự trống rỗng. Tựa đề Từ Thăm Thẳm Lãng Quên gợi nên chính nỗi bất lực đó – ký ức dẫu có sâu sắc đến đâu, theo thời gian, cũng có thể bị cuốn vào vực sâu của lãng quên.
Với dung lượng ngắn, lối văn giản dị, ít lời, nhưng mỗi câu chữ đều chạm đến nỗi buồn sâu thẳm, Modiano đã dựng nên một bản nhạc lặng lẽ về tuổi trẻ, về tình yêu mong manh và sự trôi tuột không thể níu giữ của thời gian. Đây là một tác phẩm điển hình cho phong cách của ông: hoài niệm, ám ảnh và đầy tính triết lý, khiến người đọc vừa day dứt, vừa ngậm ngùi khi khép lại trang cuối.
