Đời Tư Mao Trạch Đông của Li Zhisui là một trong những cuốn hồi ký gây chấn động nhất thế kỷ XX, hé lộ bức màn bí mật về cuộc đời riêng và bản chất quyền lực của nhà lãnh đạo Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Tác giả – bác sĩ riêng của Mao Trạch Đông suốt hơn hai mươi năm – đã ghi chép tỉ mỉ những trải nghiệm, quan sát và suy nghĩ của mình khi sống cạnh một trong những nhân vật quyền lực và gây tranh cãi nhất lịch sử hiện đại.
🇻🇳 Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam!
Li Zhisui vốn không phải là nhà văn hay nhà chính trị, mà là một người làm nghề y với lòng trung thành và trách nhiệm nghề nghiệp. Khi được chọn làm bác sĩ riêng cho Mao, ông bước vào thế giới khép kín của Trung Nam Hải – nơi quyền lực, sợ hãi và sự sùng bái đan xen. Trong không gian ấy, Mao hiện lên không phải là biểu tượng siêu phàm như cách tuyên truyền, mà là một con người đầy mâu thuẫn: vừa thông tuệ và cuốn hút, vừa tàn nhẫn và hoang tưởng.
Qua lời kể của Li Zhisui, người đọc được chứng kiến một Mao Trạch Đông khác hẳn hình ảnh chính thức. Ông là người có sức hút phi thường, biết cách khơi dậy lòng trung thành của cấp dưới, nhưng cũng thường xuyên ngờ vực và thao túng những người quanh mình. Mao không tin tưởng ai hoàn toàn, kể cả những người thân cận nhất. Ông xây dựng cho mình một vòng tròn kín, nơi mọi lời nói đều được cân nhắc, mọi hành động đều có thể bị theo dõi, và mọi mối quan hệ đều nhuốm màu chính trị.
Bên cạnh chân dung chính trị, Đời Tư Mao Trạch Đông còn tái hiện cuộc sống riêng tư của vị lãnh tụ với nhiều chi tiết gây tranh luận. Li Zhisui mô tả Mao như một người coi thường kỷ luật y học, thích sự phóng túng và có lối sống buông thả. Ông từ chối điều trị bệnh tật, cho rằng sức khỏe của mình là kết quả của “ý chí cách mạng”, và xem thường khuyến nghị của bác sĩ. Sự tự tin đến mức cực đoan ấy phản chiếu cách Mao điều hành đất nước: coi bản thân là trung tâm của chân lý, không chấp nhận phản biện, và sẵn sàng hi sinh mọi thứ để bảo vệ quyền lực.
Nhưng Li Zhisui không viết với thái độ thù hận. Ông kể lại với sự pha trộn giữa nỗi sợ, lòng kính trọng và sự hối tiếc. Có những lúc ông cảm nhận ở Mao sự thông minh và sức hút khó cưỡng – một khả năng đọc vị tâm lý người khác đến mức đáng sợ. Tuy nhiên, càng gắn bó lâu dài, ông càng nhận ra rằng con người ấy bị ám ảnh bởi quyền lực, tin rằng chỉ có bạo lực và kiểm soát tuyệt đối mới giữ được trật tự xã hội.
Đời Tư Mao Trạch Đông không chỉ là câu chuyện về một cá nhân, mà còn là bức tranh toàn cảnh về cơ chế quyền lực trong xã hội Trung Quốc thời Mao. Cuốn sách cho thấy cách một hệ thống dựa trên sùng bái cá nhân có thể bóp nghẹt chân lý, khiến mọi người phải sống trong nỗi sợ và giả dối. Nó cũng khắc họa bi kịch của những con người bị cuốn vào vòng xoáy quyền lực – những người như Li Zhisui, vừa là nhân chứng, vừa là kẻ bị giam cầm trong im lặng.
Giọng văn của Li Zhisui giản dị, khách quan nhưng không lạnh lùng. Ông kể lại những năm tháng ấy như một cách trút bỏ gánh nặng quá khứ, đồng thời như một lời cảnh báo về sự nguy hiểm của quyền lực tuyệt đối. Dù bị chính quyền Trung Quốc phản đối và nhiều chi tiết gây tranh cãi, Đời Tư Mao Trạch Đông vẫn là tài liệu độc nhất vô nhị, bởi nó mang đến góc nhìn con người – chứ không phải biểu tượng – về một nhân vật từng định hình vận mệnh của hàng trăm triệu người.
Cuốn sách của Li Zhisui là một bản ghi chép lịch sử vừa bi thương, vừa ám ảnh, cho thấy rằng đằng sau ánh hào quang của quyền lực là một thế giới của cô độc, nghi kỵ và sợ hãi – nơi mà ngay cả người đứng đầu cũng không thoát khỏi bóng tối do chính mình tạo ra.
