Dầu Mỏ, Tiền Bạc Và Quyền Lực của Daniel Yergin là một công trình đồ sộ, được xem như “kinh thánh” về lịch sử ngành dầu mỏ và sức ảnh hưởng toàn cầu của nó. Với hơn một nghìn trang, tác phẩm không chỉ ghi lại sự phát triển của “vàng đen” mà còn phác họa cả bức tranh địa chính trị, kinh tế và xã hội xuyên suốt hơn một thế kỷ, nơi dầu mỏ trở thành tâm điểm của những cuộc chiến tranh, thỏa thuận ngoại giao và cuộc chơi quyền lực giữa các cường quốc.
Điểm đặc biệt của cuốn sách nằm ở cách Yergin kết hợp nghiên cứu nghiêm túc với nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn. Ông dẫn dắt người đọc đi từ những ngày đầu tiên của ngành công nghiệp dầu khí ở Pennsylvania thế kỷ XIX, với John D. Rockefeller và đế chế Standard Oil khổng lồ, đến những cuộc cạnh tranh khốc liệt ở Trung Đông, sự trỗi dậy của OPEC, hai cuộc khủng hoảng dầu mỏ trong thập niên 1970, rồi đến Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991. Mỗi giai đoạn lịch sử được tái hiện sinh động, không chỉ bằng số liệu, mà bằng chân dung những con người đã định hình thời đại: Rockefeller, Winston Churchill, Ibn Saud, hay các tổng thống Mỹ từ Franklin Roosevelt đến George H. W. Bush.
Dầu Mỏ, Tiền Bạc Và Quyền Lực làm nổi bật vai trò trung tâm của dầu mỏ trong thế kỷ XX. Đây không chỉ là nguồn năng lượng thúc đẩy công nghiệp, giao thông, mà còn là “huyết mạch” quyết định sức mạnh quân sự và vị thế quốc gia. Khi Churchill quyết định chuyển toàn bộ hạm đội hải quân Hoàng gia Anh từ than đá sang dầu, đó không chỉ là cải tiến kỹ thuật, mà còn mở ra kỷ nguyên mà quyền lực gắn chặt với nguồn cung dầu mỏ. Các cuộc xung đột lớn, từ Thế chiến I, Thế chiến II cho đến chiến tranh Lạnh, đều có những tầng sâu liên quan đến việc kiểm soát và phân phối loại tài nguyên này.
Một khía cạnh quan trọng khác mà Yergin khai thác là sự biến động giá cả và tác động của dầu mỏ đến kinh tế toàn cầu. Ông cho thấy giá dầu không chỉ là con số trên thị trường, mà là kết quả của cả một hệ thống phức tạp gồm chính trị, ngoại giao, đầu tư và thậm chí cả những yếu tố ngẫu nhiên. Cuộc khủng hoảng dầu mỏ 1973, khi OPEC quyết định cắt giảm sản lượng và nâng giá, đã làm rung chuyển thế giới, buộc các nền kinh tế lớn phải điều chỉnh chính sách năng lượng, mở ra xu hướng tìm kiếm nguồn thay thế và nâng cao hiệu quả tiêu thụ.
Không chỉ dừng lại ở kinh tế và chính trị, cuốn sách còn phản ánh sự đan xen giữa dầu mỏ và văn hóa xã hội. Nó giải thích vì sao dầu mỏ vừa được coi là nguồn phồn vinh, vừa là căn nguyên của bất ổn, tham nhũng và xung đột. Nhiều quốc gia vùng Vịnh từ nghèo khó đã vươn lên giàu có nhờ dầu, nhưng đồng thời cũng rơi vào vòng xoáy phụ thuộc, khiến mọi biến động giá cả đều có thể làm lung lay nền tảng xã hội.
Văn phong của Yergin không hàn lâm khô khan, mà gần gũi, dễ tiếp cận, nhờ vào cách ông lồng ghép những giai thoại, những quyết định cá nhân mang tính bước ngoặt vào mạch lịch sử. Chính vì vậy, Dầu Mỏ, Tiền Bạc Và Quyền Lực không chỉ hấp dẫn giới nghiên cứu mà còn chinh phục độc giả phổ thông, những người muốn hiểu vì sao dầu mỏ lại có sức mạnh “làm nên và phá hủy cả đế chế”.
Tác phẩm này đã giành giải Pulitzer năm 1992, khẳng định giá trị nghiên cứu và sức ảnh hưởng của nó. Đọc sách, ta thấy rõ một thông điệp: dầu mỏ không chỉ là năng lượng, mà là quyền lực, là động lực và cũng là gánh nặng của cả thế giới hiện đại. Nó đặt ra câu hỏi dai dẳng: nhân loại sẽ tiếp tục dựa vào dầu đến bao giờ, và điều gì sẽ xảy ra khi “kỷ nguyên vàng đen” đi đến hồi kết?
