Dịch Kinh Tường Giải (Bộ 2 tập) của Nguyễn Duy Cần là một công trình nghiên cứu uyên thâm, vừa mang tính triết học, vừa chứa đựng chiều sâu tư tưởng phương Đông. Đây là một trong những tác phẩm đồ sộ nhất của học giả Nguyễn Duy Cần – người suốt đời tâm huyết với việc giải nghĩa, diễn đạt lại những tinh hoa cổ học Á Đông bằng ngôn ngữ giản dị và gần gũi, để người đọc hiện đại có thể tiếp cận một cách sáng tỏ hơn với Kinh Dịch, bộ sách được xem là “ngọn nguồn của trí tuệ Đông phương”.
Kinh Dịch vốn nổi tiếng là bộ kinh phức tạp, chứa đựng những lớp ý nghĩa huyền vi liên quan đến triết học, thiên văn, nhân sinh, và cả đạo lý xử thế. Trong Dịch Kinh Tường Giải, Nguyễn Duy Cần không chỉ chú trọng vào việc dịch thuật thuần túy, mà còn đi sâu phân tích tinh thần, triết lý ẩn sau từng quẻ, từng hào. Ông giải thích Dịch không phải chỉ là công cụ đoán mệnh hay bói toán, mà là “khoa học của biến dịch” – học thuyết về sự vận hành của vũ trụ và đời người. Từ đó, người đọc hiểu rằng, “biến” là quy luật bất biến của vạn vật, và sống thuận với quy luật ấy chính là sống thuận với Đạo.
Ngôn ngữ trong sách của Nguyễn Duy Cần vừa giản dị, vừa chuẩn xác, thể hiện sự am hiểu sâu rộng và tinh thần truyền đạt minh triết hơn là phô trương học vấn. Ông không sa vào lối giải nghĩa cổ tự cầu kỳ, mà tập trung làm sáng tỏ tư tưởng cốt lõi của Kinh Dịch trong đời sống con người: làm sao để sống quân bình, hành xử linh hoạt, biết tùy thời mà tiến, biết thuận biến mà tồn. Mỗi quẻ Dịch, dưới cách giảng giải của ông, không còn là những ký hiệu khô khan, mà trở thành lời khuyên đạo đức, kim chỉ nam cho hành động và suy nghĩ.
Điểm đáng quý trong Dịch Kinh Tường Giải là tinh thần khiêm tốn và khoa học của tác giả. Nguyễn Duy Cần luôn nhấn mạnh rằng học Dịch không phải để tìm cái huyền bí, mà để hiểu con người và thế giới trong tính “biến” của nó. Ông giúp người đọc nhận ra rằng triết lý của Kinh Dịch không xa rời đời sống – từ chuyện trị nước, tu thân cho đến đạo làm người đều nằm trong nguyên lý giản dị: “cứng mà không bạo, nhu mà không yếu, biết thời mà hành.”
Với hai tập sách công phu, Dịch Kinh Tường Giải không chỉ là một bản khảo cứu sâu sắc, mà còn là cầu nối đưa tư tưởng cổ học đến gần với trí thức hiện đại. Đây là tác phẩm dành cho những ai muốn tìm hiểu triết học Đông phương không chỉ bằng lý trí mà còn bằng tâm, để thấy trong từng hào quẻ của Kinh Dịch là nhịp thở của vũ trụ và của chính con người – luôn biến đổi nhưng vẫn hài hòa, luôn vận động mà vẫn tìm về cân bằng.
