Nhìn Về Toàn Cầu Hóa của George Soros là một tác phẩm chính luận sâu sắc và đầy thách thức, trong đó tác giả – một trong những nhà tài chính, triết gia và nhà tư tưởng có ảnh hưởng nhất thế giới – trình bày cái nhìn toàn diện về hiện tượng toàn cầu hóa, cùng những hệ lụy kinh tế, chính trị và đạo đức mà nó mang lại cho nhân loại. Đây không chỉ là một cuốn sách về kinh tế, mà còn là một lời cảnh báo và kêu gọi thay đổi tư duy đối với mô hình phát triển toàn cầu hiện nay.
Soros bắt đầu bằng việc nhìn nhận toàn cầu hóa như một tiến trình tất yếu, xuất phát từ sự mở rộng của thị trường, công nghệ và giao lưu tri thức. Tuy nhiên, ông chỉ ra rằng toàn cầu hóa hiện nay không được dẫn dắt bởi tinh thần nhân đạo hay cân bằng, mà bị chi phối bởi sức mạnh tài chính và lợi ích của các tập đoàn lớn. Theo ông, thế giới đang bị “thị trường hóa” quá mức – nơi đồng tiền và lợi nhuận lấn át các giá trị xã hội, đạo đức và con người.
Một phần quan trọng của Nhìn Về Toàn Cầu Hóa là lời phê bình sâu sắc đối với “chủ nghĩa tư bản không kiểm soát”. Soros cho rằng khi thị trường tự do được xem như một tôn giáo, mọi vấn đề xã hội bị phó mặc cho “bàn tay vô hình”, thì kết quả không phải là phồn vinh chung, mà là sự bất bình đẳng ngày càng lớn và những khủng hoảng liên tiếp. Ông cảnh báo rằng sự mất cân đối giữa kinh tế và chính trị – khi sức mạnh tài chính vượt quá khả năng kiểm soát của quốc gia và cộng đồng – đang đẩy thế giới đến bên bờ hỗn loạn.
Tác giả không chỉ phê phán mà còn đưa ra giải pháp. Soros kêu gọi xây dựng “xã hội mở toàn cầu”, nơi các quốc gia, tổ chức và cá nhân cùng nhau thiết lập cơ chế giám sát công bằng hơn cho hệ thống kinh tế quốc tế. Ông nhấn mạnh rằng toàn cầu hóa chỉ thực sự có ý nghĩa khi lợi ích được chia sẻ rộng rãi, và các nước nghèo có cơ hội phát triển ngang hàng với các nước giàu. Theo Soros, “toàn cầu hóa mà không có công lý là sự mở rộng bất bình đẳng trên quy mô toàn cầu.”
Bằng vốn hiểu biết sâu rộng và trải nghiệm thực tế trong tài chính quốc tế, Soros còn bàn đến vai trò của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, Ngân hàng Thế giới và các định chế toàn cầu khác, cho rằng những tổ chức này cần được cải tổ để phục vụ con người thay vì bảo vệ lợi ích của một nhóm quyền lực. Ông đồng thời nhấn mạnh vai trò của đạo đức trong kinh tế – một khía cạnh mà các lý thuyết kinh tế thuần túy thường bỏ qua.
Một trong những câu nói nổi bật nhất của cuốn sách là: “Thị trường cần được điều chỉnh bởi những giá trị mà chính nó không thể tạo ra.” Câu nói ấy tóm lược tư tưởng chủ đạo của Soros: thị trường tự do không thể tự duy trì công bằng và trật tự, mà phải được định hướng bởi ý thức xã hội, trách nhiệm và lòng nhân ái.
Nhìn Về Toàn Cầu Hóa không chỉ là một công trình phân tích kinh tế mà còn là tiếng nói nhân văn mạnh mẽ. George Soros, với trải nghiệm của một nhà tài chính từng ở tâm điểm của những biến động toàn cầu, đã viết ra một bản “lời cảnh tỉnh” cho thế kỷ XXI – rằng sự thịnh vượng thực sự không thể tách rời công bằng, và tương lai của nhân loại chỉ có thể được đảm bảo khi kinh tế toàn cầu phục vụ con người, chứ không phải ngược lại.
