Làm Thế Nào Để Dịch Chuyển Núi Phú Sỹ của William Poundstone là một cuốn sách độc đáo về nghệ thuật tư duy chiến lược, nơi logic, tâm lý học và lý thuyết trò chơi được kết hợp để lý giải cách con người ra quyết định trong những tình huống tưởng như không thể giải quyết. Ngay từ nhan đề, cuốn sách đã gợi mở một nghịch lý: làm sao có thể “dịch chuyển” một ngọn núi vốn bất động. Chính nghịch lý ấy trở thành chìa khóa để tác giả dẫn người đọc đi vào thế giới của những bài toán chiến lược, nơi cách đặt vấn đề quan trọng không kém bản thân lời giải.
William Poundstone là tác giả nổi tiếng với khả năng biến những khái niệm phức tạp thành câu chuyện hấp dẫn và dễ tiếp cận. Ông không viết theo lối học thuật khô cứng, mà sử dụng các ví dụ đời thường, thí nghiệm tư duy và những câu chuyện lịch sử để minh họa cho các nguyên lý trừu tượng. Trong Làm Thế Nào Để Dịch Chuyển Núi Phú Sỹ, Poundstone khai thác sâu lý thuyết trò chơi, nhưng không nhằm đào tạo các nhà toán học, mà giúp người đọc hiểu cách tư duy chiến lược ảnh hưởng đến hành vi kinh tế, chính trị và đời sống hằng ngày.
Trọng tâm của cuốn sách nằm ở việc phân tích các tình huống chiến lược, nơi kết quả không chỉ phụ thuộc vào hành động của một cá nhân, mà còn vào kỳ vọng, phản ứng và lựa chọn của người khác. William Poundstone cho thấy nhiều vấn đề tưởng chừng bế tắc thực chất không nằm ở nguồn lực hay sức mạnh, mà ở cách các bên nhìn nhận tình huống. “Dịch chuyển Núi Phú Sỹ” trở thành một ẩn dụ cho việc thay đổi cấu trúc trò chơi, thay vì cố gắng giải quyết nó theo lối trực diện.
Cuốn sách đưa người đọc tiếp cận những khái niệm then chốt của lý thuyết trò chơi như cân bằng Nash, chiến lược chi phối, hợp tác và phản bội, nhưng được trình bày thông qua các ví dụ sinh động. Từ các cuộc đàm phán ngoại giao, chiến lược quân sự, cạnh tranh kinh doanh cho đến những lựa chọn rất đời thường, Poundstone chỉ ra rằng con người thường hành động không hoàn toàn lý trí, và chính điều đó tạo ra cả rủi ro lẫn cơ hội trong các tương tác chiến lược.
Một điểm nổi bật của Làm Thế Nào Để Dịch Chuyển Núi Phú Sỹ là cách tác giả nhấn mạnh vai trò của nhận thức và tín hiệu. Trong nhiều tình huống, việc khiến đối phương tin vào một khả năng, một cam kết hay một giới hạn nào đó có thể quan trọng hơn hành động thực tế. Poundstone phân tích cách các tín hiệu đáng tin cậy được hình thành, vì sao một số lời đe dọa có hiệu quả trong khi số khác thì không, và làm thế nào uy tín được xây dựng hoặc đánh mất trong các trò chơi lặp lại.
Cuốn sách cũng cho thấy lý thuyết trò chơi không chỉ là công cụ phân tích lạnh lùng, mà còn giúp hiểu rõ hơn bản chất con người. Những thiên kiến nhận thức, nỗi sợ thua lỗ, xu hướng bắt chước hay phản ứng cảm tính đều được đặt trong bối cảnh chiến lược, giúp người đọc nhận ra rằng nhiều quyết định sai lầm bắt nguồn từ cách ta diễn giải tình huống, chứ không phải từ việc thiếu thông tin.
Văn phong của William Poundstone thông minh, hài hước và giàu tính kể chuyện, khiến Làm Thế Nào Để Dịch Chuyển Núi Phú Sỹ vừa mang tính trí tuệ, vừa dễ đọc. Cuốn sách phù hợp với những ai quan tâm đến kinh tế học hành vi, chiến lược kinh doanh, đàm phán và tư duy phản biện. Giá trị lâu dài của tác phẩm nằm ở việc giúp người đọc học cách nhìn vấn đề từ nhiều góc độ, hiểu rằng đôi khi thay đổi luật chơi quan trọng hơn nỗ lực trong chính trò chơi đó.
