Frankenstein (Prometheus thời Hiện đại) của Mary Shelley là một trong những tác phẩm nền tảng của văn học kinh dị – khoa học viễn tưởng, đồng thời là cuốn tiểu thuyết đặt ra những câu hỏi sâu sắc về đạo đức, trách nhiệm và bản chất của con người. Dù được viết khi tác giả mới mười tám tuổi, cuốn sách vẫn mang sức mạnh trí tuệ và chiều sâu triết lý hiếm thấy, khiến nó trở thành một biểu tượng vượt thời gian trong lịch sử văn chương thế giới.
Câu chuyện xoay quanh Victor Frankenstein, một chàng sinh viên khoa học mang hoài bão lớn và niềm ám ảnh về việc khám phá bí mật của sự sống. Trong cơn khát vọng vượt qua giới hạn tự nhiên, Victor chế tạo ra một sinh vật từ những phần cơ thể người khác nhau rồi truyền sự sống cho nó. Tuy nhiên, ngay khoảnh khắc thành công, anh lại kinh hãi trước chính kết quả của mình và bỏ chạy, để lại sinh vật – về sau được gọi là “Quái vật Frankenstein” – phải tự tìm cách hiểu về thế giới, về chính mình và về lý do tồn tại.
Mary Shelley không tập trung miêu tả nỗi sợ theo nghĩa thông thường, mà tạo nên nỗi ám ảnh từ sự cô đơn, bị ruồng bỏ và đau khổ của sinh vật. Từ một tâm hồn trống trải nhưng khao khát yêu thương, “quái vật” dần trở thành hình ảnh phản chiếu nỗi tàn nhẫn và ích kỷ mà con người có thể gây ra. Khi không được thừa nhận, nó đi vào con đường trả thù, kéo Victor vào một vòng luẩn quẩn giữa tội lỗi, sợ hãi và bi kịch.
Điều làm Frankenstein vượt ra khỏi ranh giới của một câu chuyện kinh dị nằm ở cách tác phẩm chất vấn những giới hạn đạo đức của tri thức. Mary Shelley đặt ra câu hỏi về hậu quả của lòng kiêu ngạo trí tuệ, về trách nhiệm của người tạo ra sự sống, và về việc một sinh vật trở nên “quái vật” là do bản chất hay do xã hội đối xử với nó. Sự đối lập giữa khát vọng khoa học và lòng nhân đạo khiến cuốn sách luôn mang tính thời sự, đặc biệt trong thời đại mà công nghệ và trí tuệ nhân tạo đang phát triển mạnh mẽ.
Frankenstein không chỉ là hành trình của một nhà khoa học trẻ đầy tham vọng, mà còn là lời nhắc nhở về cái giá của những ước mơ vượt quá hiểu biết của con người. Tác phẩm phù hợp cho những ai yêu thích văn học cổ điển, những câu chuyện mang chiều sâu triết lý và những suy tư về ranh giới mong manh giữa sáng tạo và hủy diệt. Đây là cuốn sách nên đọc chậm, để cảm nhận hết bi kịch thấm đẫm trong từng trang và những dư âm kéo dài rất lâu sau khi gấp lại.
