Giờ Thứ 25 của Constantin Virgil Gheorghiu là một kiệt tác văn học đầy ám ảnh về thân phận con người trong cơn lốc của chiến tranh và guồng máy phi nhân tính của thế giới hiện đại. Được viết năm 1949, tác phẩm không chỉ là tiếng kêu đau đớn của một cá nhân bị nghiền nát bởi hệ thống, mà còn là lời cảnh tỉnh sâu sắc về sự vô nghĩa của tiến bộ khi con người đánh mất nhân tính.
Câu chuyện xoay quanh Johannes, một nông dân người Romania hiền lành, bị cuốn vào bi kịch khủng khiếp của thời đại mà chính anh không hiểu nổi. Chỉ vì một sự hiểu lầm nhỏ – tấm thẻ căn cước ghi sai dân tộc – anh bị xem là người Do Thái và bị bắt vào trại tập trung của Đức quốc xã. Từ đó, Johannes trở thành biểu tượng cho số phận con người trong thế kỷ XX: bị hệ thống quản lý, phân loại, điều khiển mà không còn quyền tự quyết định về chính cuộc đời mình.
Điều khiến Giờ Thứ 25 trở nên đặc biệt không nằm ở câu chuyện chiến tranh, mà ở cách Gheorghiu phơi bày bản chất phi lý của xã hội hiện đại. Con người, dù thiện hay ác, đều có thể bị biến thành con số, thành hồ sơ, thành công cụ phục vụ cho bộ máy chính trị và quyền lực. “Giờ thứ 25” trong nhan đề chính là khoảng thời gian vượt ngoài quy luật của đời sống – thời khắc mà mọi nỗ lực, niềm tin hay đạo đức đều trở nên vô nghĩa trước sức nghiền nát của cơ chế.
Qua giọng văn lạnh lùng nhưng thấm đẫm cảm xúc, Gheorghiu dựng nên những cảnh tượng đau đớn đến tột cùng: một người vô tội bị tước mất danh tính; một người chồng bị chia cắt khỏi vợ con; và cả những con người bị biến thành “vật thể hành chính” trong mắt những kẻ nhân danh trật tự. Ẩn sau đó là tiếng nói triết học mạnh mẽ về sự tha hóa của văn minh – nơi khoa học, chính trị, và lý tưởng đều có thể trở thành công cụ hủy diệt con người.
Giờ Thứ 25 không chỉ là bản cáo trạng về tội ác chiến tranh, mà còn là lời tiên tri về tương lai: một thế giới mà con người bị quản lý bằng con số và giấy tờ, mất dần bản chất nhân văn. Gheorghiu không viết để chỉ trích riêng một thể chế nào, mà để nói về bi kịch chung của nhân loại khi cá nhân bị nuốt chửng bởi hệ thống.
Với chiều sâu triết lý và sức mạnh nhân đạo, Giờ Thứ 25 là một tác phẩm khiến người đọc phải suy ngẫm về giá trị của tự do, phẩm giá và lòng nhân trong thời đại đầy biến động. Nó không chỉ là tiểu thuyết chiến tranh, mà là bản thánh ca bi tráng về con người – nhỏ bé, đau khổ nhưng vẫn kiên cường giữ lại chút nhân tính giữa bóng tối của thời gian.
