Hoàng Tử Nhỏ Và Chú Bé Nghèo Khổ của Mark Twain là một trong những tác phẩm kinh điển giàu tính nhân văn và châm biếm sâu sắc nhất của văn học Mỹ. Dưới lớp vỏ của một câu chuyện cổ tích giản dị, nhà văn bậc thầy đã gửi gắm một thông điệp mạnh mẽ về công bằng xã hội, về bản chất con người và khát vọng được sống đúng với phẩm giá của mình.
Câu chuyện xoay quanh hai cậu bé sinh cùng ngày ở nước Anh thế kỷ XVI: Edward – hoàng tử con vua Henry VIII, và Tom Canty – một cậu bé nghèo sống trong khu ổ chuột London. Họ tình cờ gặp nhau và phát hiện có ngoại hình giống hệt nhau. Trong một phút nông nổi, hai người quyết định đổi chỗ cho nhau: hoàng tử khoác lên mình bộ quần áo rách nát của dân nghèo, còn Tom mặc vào bộ trang phục lộng lẫy của hoàng gia. Nhưng trò chơi tưởng như vô hại ấy đã mở ra một chuỗi biến cố không ngờ – khi người ta tin rằng Tom là hoàng tử thật, còn Edward bị đuổi ra đường như một kẻ lang thang.
Bằng trí tưởng tượng sinh động và giọng văn châm biếm sắc bén, Mark Twain đã tạo nên một hành trình song song đầy nghịch lý. Khi phải sống trong cảnh nghèo đói, hoàng tử Edward nếm trải những cay cực, bất công mà dân chúng phải chịu đựng mỗi ngày – điều mà trước đây cậu chỉ nghe kể. Trong khi đó, Tom Canty bị cuốn vào vòng xoáy quyền lực và lễ nghi cung đình, nhận ra rằng cuộc sống xa hoa không mang lại tự do mà là gánh nặng. Sự hoán đổi ấy không chỉ mang đến tiếng cười mà còn phơi bày bức tranh xã hội bất bình đẳng, nơi danh phận được quyết định bởi địa vị chứ không phải phẩm chất.
Điều khiến Hoàng Tử Nhỏ Và Chú Bé Nghèo Khổ trở nên đặc biệt là cách Mark Twain dung hòa tinh thần nhân đạo với cái nhìn hiện thực. Ông không chỉ kể một câu chuyện cảm động, mà còn phê phán sâu sắc sự mù quáng của quyền lực và sự thờ ơ của tầng lớp thống trị. Tuy nhiên, nhà văn vẫn để lại niềm tin vào lòng tốt và sự công bằng khi Edward, sau khi giành lại thân phận thật, dùng quyền lực của mình để cải cách luật lệ, bảo vệ dân nghèo – những con người mà cậu từng cùng chịu khổ.
Ngôn ngữ của Mark Twain trong tác phẩm vừa dí dỏm, vừa tinh tế, tạo nên một thế giới sống động nơi bi kịch và hài hước hòa quyện. Câu chuyện mang đậm tinh thần nhân văn: dù sinh ra trong hoàn cảnh nào, con người vẫn có thể hiểu và cảm thông cho nhau khi họ biết đặt mình vào vị trí của người khác.
Hoàng Tử Nhỏ Và Chú Bé Nghèo Khổ không chỉ là một cuốn sách dành cho thiếu nhi mà còn là tác phẩm dành cho mọi lứa tuổi – nhắc nhở chúng ta về lòng trắc ẩn, sự công bằng và giá trị thật của con người trong một thế giới đầy những ranh giới giả tạo.
