Môi Trường Trung Quốc của Lưu Quân Hội và Vương Giai, thuộc bộ sách Nhân văn Trung Quốc, là một công trình nghiên cứu toàn diện về mối quan hệ giữa con người, thiên nhiên và sự phát triển của xã hội Trung Hoa trong tiến trình lịch sử. Tác phẩm không chỉ khảo sát hệ sinh thái và điều kiện tự nhiên của đất nước rộng lớn này, mà còn đi sâu vào cách con người Trung Quốc ứng xử với môi trường, từ tư duy triết học cổ đại đến chính sách bảo vệ sinh thái đương đại.
🇻🇳 Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam!
Ngay ở phần mở đầu, hai tác giả đã khẳng định rằng, để hiểu văn minh Trung Hoa, phải bắt đầu từ môi trường sống – một không gian khổng lồ và đa dạng, nơi những đồng bằng châu thổ phì nhiêu, dãy núi hùng vĩ, hoang mạc khắc nghiệt và bờ biển trù phú cùng tồn tại trong một thể thống nhất. Chính sự phong phú về địa hình và khí hậu ấy đã tạo điều kiện cho nền văn minh nông nghiệp phát triển rực rỡ, đồng thời hình thành nên tư tưởng “thiên – địa – nhân hợp nhất” đặc trưng của triết học phương Đông.
Tác phẩm dành một phần quan trọng để phân tích cách người Trung Hoa cổ đại nhìn nhận môi trường. Dưới ánh sáng của Nho, Đạo và Phật, thiên nhiên không chỉ là nguồn sống mà còn là đối tượng của sự tôn kính. Người xưa tin rằng con người phải sống thuận theo tự nhiên, điều hòa âm dương, không nên khai thác kiệt quệ tài nguyên. Các triết lý ấy được thể hiện qua văn chương, hội họa, kiến trúc và lối sống nông nghiệp gắn bó mật thiết với đất, nước, rừng, núi.
Khi bước vào thời kỳ hiện đại, Môi Trường Trung Quốc mô tả rõ những thách thức nghiêm trọng mà quốc gia này phải đối mặt: ô nhiễm không khí, sa mạc hóa, khan hiếm nguồn nước, và sự suy giảm đa dạng sinh học. Hai tác giả chỉ ra rằng, trong quá trình công nghiệp hóa nhanh chóng, sự đánh đổi giữa tăng trưởng kinh tế và cân bằng sinh thái đã khiến nhiều vùng đất bị tổn thương. Tuy nhiên, cuốn sách cũng ghi nhận những nỗ lực đáng kể của Trung Quốc trong việc phục hồi môi trường – từ chiến dịch trồng rừng quy mô lớn, bảo vệ nguồn nước Trường Giang, đến phát triển năng lượng tái tạo và xây dựng “xã hội sinh thái hài hòa”.
Điểm đặc sắc của Môi Trường Trung Quốc là cách tác giả kết hợp giữa dữ liệu khoa học và góc nhìn nhân văn. Họ không chỉ mô tả những con số về diện tích rừng, mức độ ô nhiễm hay lượng phát thải, mà còn phân tích tâm lý xã hội, thái độ của người dân, cùng sự thay đổi trong nhận thức về giá trị của thiên nhiên. Môi trường, theo họ, không phải là đối tượng quản lý thuần túy, mà là một phần của văn hóa sống, của đạo lý tồn tại.
Phần cuối của tác phẩm mang tính dự báo và triết lý. Lưu Quân Hội và Vương Giai cho rằng, tương lai của Trung Quốc phụ thuộc vào khả năng dung hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ hệ sinh thái. Chỉ khi con người khôi phục lại mối liên kết tinh thần với đất trời, sự thịnh vượng mới thực sự bền vững.
Môi Trường Trung Quốc là cuốn sách kết hợp hài hòa giữa khoa học và triết học, mang đến cho người đọc cái nhìn toàn cảnh về một Trung Hoa đang nỗ lực tái định nghĩa mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên trong kỷ nguyên mới.
