Năm Centimet Trên Giây là một tiểu thuyết ngắn đầy chất thơ và hoài niệm của Shinkai Makoto – đạo diễn, nhà văn nổi tiếng với khả năng khắc họa tinh tế những rung động mong manh của tuổi trẻ và tình yêu. Được chuyển thể từ bộ phim hoạt hình cùng tên ra mắt vào năm 2007, tiểu thuyết này không đơn thuần là bản chép lại nội dung phim, mà mở rộng, đào sâu thêm vào thế giới nội tâm của nhân vật, mang đến một trải nghiệm đọc giàu cảm xúc và lặng lẽ ám ảnh.
Tựa đề 5 Centimet Trên Giây (5 Centimeters per Second) là tốc độ mà những cánh hoa anh đào rơi xuống – một hình ảnh tượng trưng cho sự chậm rãi, nhẹ nhàng nhưng không thể cưỡng lại của thời gian và khoảng cách. Đó cũng là nhịp độ mà tình yêu tuổi trẻ, dù có đẹp đẽ và chân thành đến đâu, vẫn dần trôi xa khi con người lớn lên, thay đổi và rẽ vào những ngã đường khác nhau.
Câu chuyện gồm ba chương nhỏ, mỗi chương là một lát cắt trong cuộc đời của Takaki Tono – nhân vật chính mang nỗi cô đơn lặng lẽ kéo dài từ thời niên thiếu đến khi trưởng thành. Chương đầu tiên, Hoa Anh Đào, kể về mối tình đầu giữa Takaki và Akari Shinohara – hai người bạn thân thiết từ tiểu học, bị chia cách bởi sự di chuyển của gia đình. Dù xa cách, họ vẫn giữ liên lạc qua thư tay và một lần Takaki bất chấp tuyết rơi dày để đến gặp Akari, trong cuộc hội ngộ ngắn ngủi nhưng đầy xúc động.
Chương thứ hai, Phi Hành Gia, kể về khoảng thời gian Takaki học trung học ở Kagoshima, nơi cậu được một bạn nữ tên Sumida lặng lẽ yêu đơn phương. Dù ở bên cạnh cậu mỗi ngày, cô vẫn cảm nhận rõ ràng khoảng cách không thể chạm tới trong tâm hồn Takaki – người vẫn mãi hướng về ký ức xa xăm.
Chương cuối cùng, Năm Centimet Trên Giây, đưa độc giả đến hiện tại, khi Takaki đã trưởng thành, sống trong nhịp đời nhanh và vô cảm của Tokyo hiện đại. Anh đánh mất niềm tin, rơi vào trạng thái mông lung và lạc lối, cho đến khi một lần tình cờ đi ngang qua một khúc giao tàu điện – nơi có thể Akari cũng đang ở đó. Ánh nhìn chạm nhau trong khoảnh khắc rồi lướt qua, như một kết thúc buồn dịu, không bi kịch, không nước mắt, chỉ còn lại dư âm của một điều gì đó đã từng rất đẹp.
Với giọng văn mượt mà, sâu lắng và đầy chất điện ảnh, Shinkai Makoto đã vẽ nên bức tranh tinh tế về nỗi cô đơn, sự mong manh của tình cảm con người và những điều ta chẳng thể níu giữ. Năm Centimet Trên Giây không kể một câu chuyện kịch tính, mà đơn giản là ghi lại những chuyển động rất thật của thời gian và cảm xúc – nơi mà một cái chạm nhẹ, một bức thư tay, hay một khoảnh khắc bên nhau cũng có thể thay đổi cả đời người.
Đây là một cuốn sách không cần cao trào để gây xúc động. Nó khiến người đọc lặng đi vì những điều đã qua, và nhớ về một người nào đó đã từng là cả thanh xuân, dù sau cùng chỉ còn lại một nụ cười và bước chân xa dần trong dòng người bất tận.
