Người Việt Từ Nhà Ra Đường của nhà báo – nhà văn Băng Sơn là một tác phẩm độc đáo, dung dị mà sâu sắc, ghi lại những quan sát, suy ngẫm và trải nghiệm của tác giả về nếp sống, lối ứng xử, và văn hóa đời thường của người Việt – từ trong căn nhà nhỏ đến ngoài ngõ, ngoài phố. Cuốn sách không chỉ là tập hợp những bài viết báo chí giàu chất liệu thực tế, mà còn là một bản phác họa tinh tế về diện mạo xã hội Việt Nam trong quá trình chuyển mình hiện đại.
Băng Sơn không tô vẽ, cũng không phán xét. Ông viết với tinh thần quan sát khách quan, đôi khi hài hước, đôi khi xót xa, nhưng luôn đầy yêu thương. Những câu chuyện nhỏ – như cách người ta đỗ xe trên vỉa hè, nói chuyện nơi công cộng, ứng xử trong thang máy, đến chuyện ăn hàng, trả giá ngoài chợ – tưởng chừng vụn vặt, nhưng lại nói lên rất nhiều về thói quen, nền nếp và cả những mâu thuẫn trong nếp sống đô thị.
Tác phẩm mở đầu bằng không gian quen thuộc nhất – ngôi nhà. Tác giả nhìn vào cách người Việt gìn giữ mái ấm, cách tổ chức cuộc sống gia đình, mối quan hệ giữa các thế hệ, và cả những tập quán đang phai nhạt trong đời sống hiện đại. Từ đó, bước ra đường, ông lại tiếp tục theo dõi người Việt trong bối cảnh cộng đồng – từ đi xe ngoài phố, xếp hàng nơi công cộng, ứng xử với người lạ, cho đến thái độ với luật pháp, môi trường và trật tự xã hội.
Một điểm nổi bật trong Người Việt Từ Nhà Ra Đường là cách Băng Sơn khơi gợi những câu hỏi không dễ trả lời: Vì sao người Việt vẫn quen hành xử tùy tiện khi không có ai giám sát? Vì sao trong không gian riêng ta lịch thiệp, mà bước ra đường lại trở nên vội vã, thô lỗ? Những thói quen ấy có phải bẩm sinh, hay là sản phẩm của môi trường sống thiếu kỷ cương và giáo dục cộng đồng? Và, quan trọng hơn, ta nên bắt đầu thay đổi từ đâu?
Không mang màu sắc lý luận hay kêu gọi đạo đức sáo rỗng, cuốn sách chọn cách tiếp cận từ những chi tiết rất đời. Chính sự chân thật, gần gũi ấy khiến Người Việt Từ Nhà Ra Đường trở thành cuốn sách không chỉ để đọc, mà để soi mình. Độc giả sẽ không khỏi bật cười, rồi lại lặng lẽ suy nghĩ khi nhận ra đâu đó trong những trang sách là hình ảnh chính mình – đang chen lấn khi đèn đỏ, vứt rác không đúng chỗ, hay im lặng trước những điều bất công nhỏ bé.
Với vốn sống phong phú, cách viết giản dị mà sâu, Băng Sơn đã lưu lại một phần ký ức đô thị Việt Nam, một phần bản sắc dân tộc đang biến chuyển không ngừng. Người Việt Từ Nhà Ra Đường không chỉ là cuốn sách báo chí – đó còn là một tài liệu văn hóa quý giá, một lời nhắc nhẹ nhàng nhưng sâu xa: muốn thay đổi xã hội, đôi khi chỉ cần thay đổi từ chính cách ta bước ra khỏi cánh cửa nhà mình.
