Phong Thanh của Mạch Gia là một trong những tiểu thuyết gián điệp – phản gián xuất sắc của văn học Trung Quốc đương đại, vừa mang đậm chất kịch tính vừa chất chứa chiều sâu tâm lý và triết lý về quyền lực, sự thật và nhân tính. Tác phẩm khắc họa bức tranh chính trị – xã hội đầy bí ẩn trong thời kỳ chiến tranh kháng Nhật, nơi thông tin, mật mã và sự ngờ vực trở thành vũ khí quyết định sống còn.
Bối cảnh của Phong Thanh diễn ra trong những năm 1940, khi Trung Quốc đang rơi vào vòng xoáy chiến tranh. Trong cục diện phức tạp đó, Cơ quan đặc vụ Uông Tinh Vệ, dưới sự kiểm soát của Nhật Bản, đã trở thành trung tâm của những cuộc đấu trí ngầm. Một bản danh sách bí mật chứa tên những điệp viên quan trọng được gọi là “Phong Thanh” – tức “tiếng gió” – bất ngờ xuất hiện, khiến cả phe kháng chiến và phe bù nhìn lẫn Nhật Bản đều ráo riết săn lùng. Bản danh sách này có thể xoay chuyển cục diện chiến tranh, và vì thế, nó trở thành mục tiêu tranh đoạt khốc liệt.
Nhân vật trung tâm của câu chuyện là Cố Mộ Vũ, một chuyên gia mật mã tài năng. Anh cùng đồng nghiệp bị cuốn vào một cuộc điều tra và thẩm vấn tinh vi, nơi từng lời nói, từng ánh mắt đều có thể là dấu hiệu phản bội hoặc chứng cứ chống lại mình. Không gian truyện hầu như gói gọn trong một căn biệt thự kín cổng cao tường – nơi diễn ra cuộc thẩm vấn bí mật. Chính sự khép kín này tạo nên bầu không khí ngột ngạt, căng thẳng, buộc nhân vật phải đấu trí, đấu tâm lý để tồn tại.
Điểm độc đáo của Phong Thanh là cách Mạch Gia khai thác sự im lặng, những tín hiệu mơ hồ và trò chơi tâm lý giữa những kẻ thẩm vấn và kẻ bị thẩm vấn. Ở đây, “gió” không chỉ là âm thanh mơ hồ khó nắm bắt, mà còn tượng trưng cho thông tin – vừa hiện hữu, vừa vô hình, có thể mang đến sự sống nhưng cũng có thể dẫn đến cái chết. Người đọc bị cuốn vào một mê cung nơi sự thật liên tục bị che giấu, và mỗi nhân vật đều phải dùng toàn bộ trí tuệ cùng trực giác để tìm ra đâu là thật, đâu là giả.
Mạch Gia thành công trong việc biến tiểu thuyết gián điệp thành một vở kịch tâm lý. Ông không đi sâu vào những pha hành động nghẹt thở, mà nhấn mạnh vào sự căng thẳng trí tuệ và cảm xúc. Những đối thoại, những đoạn độc thoại nội tâm, cùng sự giằng xé giữa lý tưởng, tình cảm và bản năng sinh tồn đã biến Phong Thanh thành một bản giao hưởng của sự im lặng và ngờ vực.
Ngôn ngữ của tác giả cô đọng, tinh tế, nhiều tầng nghĩa. Ông tạo dựng nhịp truyện chậm rãi nhưng dồn nén, để từng chi tiết nhỏ như tiếng bước chân, tiếng gió, ánh nhìn hay một câu nói hờ hững đều có thể trở thành mấu chốt xoay chuyển toàn bộ cục diện. Đây chính là sức hút khiến độc giả không thể rời mắt, bởi không ai biết sự thật nằm ở đâu cho đến tận phút cuối cùng.
Phong Thanh không chỉ là một tiểu thuyết gián điệp xuất sắc, mà còn là một tác phẩm phản ánh bi kịch của con người trong chiến tranh: giữa trung thành và phản bội, giữa niềm tin và nghi ngờ, giữa khát vọng sống và nghĩa vụ lớn lao. Đó là một “tiếng gió” thoảng qua, nhưng để lại dư vang ám ảnh trong lòng người đọc, nhắc nhớ rằng đôi khi sự im lặng còn có sức nặng hơn mọi lời nói.
