Thảm Họa Khí Hậu – Chúng Ta Đã Có Gì và Chúng Ta Phải Làm Gì Để Ứng Phó của Bill Gates là một công trình phi hư cấu giàu tính nghiên cứu, nơi tác giả – đồng thời là nhà sáng lập Microsoft, nhà từ thiện và nhà đầu tư công nghệ – dồn tâm huyết để phân tích một trong những thách thức cấp bách nhất nhân loại đang đối mặt: biến đổi khí hậu. Cuốn sách không chỉ gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ sụp đổ môi trường, mà còn cung cấp một lộ trình cụ thể, dựa trên khoa học và công nghệ, để con người có thể hướng đến một tương lai bền vững.
Bill Gates bắt đầu bằng việc đưa ra những số liệu cốt lõi, gây ấn tượng mạnh mẽ: mỗi năm thế giới thải ra khoảng 51 tỷ tấn khí nhà kính vào bầu khí quyển. Con số này chính là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến hiện tượng nóng lên toàn cầu, băng tan, nước biển dâng, thiên tai khắc nghiệt và sự suy giảm đa dạng sinh học. Gates khẳng định rằng mục tiêu quan trọng nhất của nhân loại trong thế kỷ XXI là đưa con số 51 tỷ ấy về 0. Đây là một nhiệm vụ khổng lồ, đòi hỏi những thay đổi toàn diện từ chính sách, công nghệ, lối sống cho đến cách vận hành nền kinh tế toàn cầu.
Một điểm nổi bật trong cuốn sách là cách Bill Gates phân tích từng lĩnh vực chủ chốt gây ra khí thải: sản xuất năng lượng, công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải và hệ thống làm mát – sưởi. Ở mỗi mảng, ông không chỉ chỉ ra mức độ phát thải mà còn giới thiệu các giải pháp tiềm năng. Ví dụ, trong lĩnh vực năng lượng, ông nhấn mạnh vai trò của năng lượng tái tạo như gió, mặt trời, đồng thời khuyến nghị nghiên cứu sâu về năng lượng hạt nhân thế hệ mới. Với công nghiệp, đặc biệt là xi măng và thép – hai vật liệu thiết yếu nhưng gây phát thải cực cao – ông phân tích khả năng thay thế hoặc giảm thiểu thông qua đổi mới sáng tạo.
Không chỉ tập trung vào công nghệ, Gates còn bàn đến khía cạnh kinh tế và chính trị. Ông thẳng thắn thừa nhận rằng việc chuyển đổi sang một nền kinh tế phát thải thấp sẽ tốn kém, nhưng cũng khẳng định rằng chi phí không hành động sẽ còn thảm khốc hơn nhiều. Những chính sách khuyến khích, đầu tư công và sự hợp tác quốc tế là chìa khóa để tạo ra động lực cho thị trường. Gates kêu gọi các chính phủ, doanh nghiệp và cá nhân cùng tham gia vào “cuộc đua về 0” này, vì không một lực lượng đơn lẻ nào có thể giải quyết khủng hoảng khí hậu.
Một điểm khiến cuốn sách khác biệt là Bill Gates không chỉ lý thuyết mà còn đưa ra ví dụ từ chính những dự án ông đã đầu tư thông qua quỹ Breakthrough Energy. Ông nhắc đến những công ty khởi nghiệp phát triển công nghệ lưu trữ năng lượng, sản xuất nhiên liệu sạch, hay phương pháp loại bỏ CO₂ trực tiếp từ khí quyển. Những minh chứng thực tiễn này làm tăng tính thuyết phục, cho thấy sự kết hợp giữa tầm nhìn và hành động.
Song song với giải pháp công nghệ và chính sách, Gates cũng dành nhiều trang để nhấn mạnh vai trò của ý thức cá nhân. Dù ông thừa nhận rằng hành động của từng cá nhân như tiết kiệm điện, ăn ít thịt đỏ, hay sử dụng phương tiện công cộng sẽ không đủ để thay đổi toàn cục, nhưng những lựa chọn này góp phần tạo ra áp lực xã hội và hình thành xu thế tiêu dùng mới. Từ đó, các doanh nghiệp và chính phủ sẽ phải thay đổi để thích nghi.
Thảm Họa Khí Hậu không chỉ là một lời cảnh báo về sự cấp bách của khủng hoảng môi trường, mà còn là một bản kế hoạch chi tiết cho hành động. Bằng phong cách viết rõ ràng, giàu dẫn chứng, Bill Gates đã khéo léo dung hòa sự phức tạp của khoa học khí hậu với ngôn ngữ dễ hiểu, giúp cuốn sách tiếp cận được đông đảo độc giả. Nó không gieo rắc nỗi sợ hãi, mà khơi dậy niềm tin rằng nếu có chiến lược đúng đắn, nhân loại vẫn còn cơ hội để tránh một thảm họa toàn cầu.
