Thất Lạc Cõi Người của Dazai Osamu là một trong những kiệt tác u ám và đau đớn nhất của văn học Nhật Bản hiện đại. Cuốn tiểu thuyết này không chỉ là lời tự sự của một kẻ lạc lối, mà còn là tiếng thở dài của một thế hệ mất phương hướng, trong bối cảnh Nhật Bản hậu chiến đầy hoang mang và tuyệt vọng. Được xem là di cảo của chính tác giả – người đã tự sát không lâu sau khi hoàn thành tác phẩm – Thất Lạc Cõi Người mang đậm dấu ấn của một đời sống nội tâm đầy giằng xé và khủng hoảng.
Nhân vật chính của truyện là Yozo Oba, một người đàn ông không thể kết nối với xã hội xung quanh. Ngay từ khi còn nhỏ, Yozo đã cảm thấy lạc lõng, không thể hiểu hoặc chấp nhận những quy chuẩn đạo đức hay các mối quan hệ xã hội thông thường. Anh học cách “diễn” để tồn tại – giả vờ ngây ngô, hài hước, vô hại – trong khi bên trong là những mảnh vỡ của nỗi sợ hãi, cô đơn và sự hoài nghi khôn nguôi. Những cuộc phiêu lưu tình ái, nghiện rượu, thuốc phiện, hay cả ý định tự sát của Yozo đều không nhằm thể hiện sự nổi loạn, mà là biểu hiện của một tâm hồn đang bị nghiền nát bởi cảm giác không thuộc về bất cứ đâu.
Dazai Osamu đã viết nên Thất Lạc Cõi Người như một bản cáo trạng thầm lặng đối với xã hội hiện đại, đồng thời là một bi kịch cá nhân sâu sắc. Bằng văn phong lạnh lùng, giản dị nhưng chất chứa nội lực mạnh mẽ, ông dẫn dắt người đọc đi vào tâm trí rối loạn của Yozo – nơi không có ánh sáng, chỉ có sự tan rã của bản ngã, sự dằn vặt bởi tội lỗi và thất bại. Ở đó, tình yêu không cứu rỗi, lòng tốt không đủ sức níu giữ, và con người không còn tin vào giá trị của sự sống.
Một điểm nổi bật trong tiểu thuyết là tính tự truyện sâu sắc. Cuộc đời thật của Dazai cũng chất chứa nhiều biến cố tương đồng với Yozo – từ việc sống trong gia đình giàu có nhưng không hạnh phúc, đến những lần cố tự sát và cuối cùng là cái chết bi thảm cùng người tình. Điều đó khiến Thất Lạc Cõi Người trở nên ám ảnh hơn bao giờ hết, như thể tác giả đã viết nên lời trăn trối cho chính mình.
Tác phẩm không phải là một câu chuyện có hồi kết rõ ràng hay hy vọng được phục hồi. Nó là nhật ký của một người rơi dần vào hư vô, là bức tranh méo mó về một xã hội không còn chỗ cho sự yếu đuối. Tuy nhiên, chính sự thật trần trụi và can đảm đó đã khiến Thất Lạc Cõi Người trở thành một trong những tiểu thuyết được yêu thích và tôn vinh nhất trong văn học Nhật Bản – một lời thì thầm cô độc, mà ai từng đối mặt với bóng tối trong mình đều có thể lặng lẽ thấu hiểu.
