Bộ sách Trạng Quỳnh là một trong những tuyển tập truyện dân gian Việt Nam nổi tiếng, gắn bó với tuổi thơ của nhiều thế hệ người Việt. Với nhân vật trung tâm là Trạng Quỳnh – một hình tượng dân gian được yêu mến – bộ truyện không chỉ mang lại tiếng cười sảng khoái mà còn truyền tải những bài học sâu sắc về trí tuệ, lòng yêu nước và tinh thần phản kháng trước cường quyền.
Trạng Quỳnh là nhân vật có thật trong lịch sử, sống vào thời Hậu Lê – Trịnh. Trong dân gian, ông được truyền tụng như một bậc trí giả vừa thông minh, sắc sảo lại vừa hóm hỉnh, tinh nghịch. Tuy nhiên, qua ngòi bút dân gian, Trạng Quỳnh đã trở thành một biểu tượng văn hóa – đại diện cho tầng lớp nông dân khôn ngoan, lanh lợi và luôn biết dùng trí tuệ để “chơi khăm” kẻ ác, chế giễu quan lại, thậm chí cả vua chúa và sứ thần ngoại bang.
Mỗi truyện trong bộ sách là một tình huống hài hước nhưng cũng rất thông minh. Có thể là Trạng Quỳnh dùng mẹo để thắng kiện dù không có bằng chứng, hay cao tay đánh lừa sứ Tàu trong những trận đấu trí tưởng như không cân sức. Tất cả đều khắc họa một Trạng Quỳnh nghĩ nhanh, nói giỏi, xử trí khéo léo, luôn đứng về phía lẽ phải và người yếu thế.
Bên dưới lớp vỏ hài hước, Trạng Quỳnh còn là bản ghi tinh tế về cuộc sống xã hội phong kiến: nơi quan lại tham nhũng, vua chúa xa hoa, người dân bị áp bức… Trong bối cảnh đó, Trạng Quỳnh xuất hiện như một “người hùng” thầm lặng, dùng tiếng cười để phản kháng và bảo vệ chính nghĩa. Đây chính là giá trị lớn nhất của bộ sách – phản ánh tinh thần dân gian yêu chuộng công bằng và ghét bất công bằng con đường nghệ thuật dân tộc: tiếng cười.
Với ngôn ngữ giản dị, gần gũi, bộ sách phù hợp với cả trẻ em lẫn người lớn. Trẻ nhỏ sẽ bị cuốn hút bởi những tình tiết hài hước, dí dỏm và nhân vật thông minh; trong khi người lớn có thể tìm thấy trong đó những tầng nghĩa sâu xa hơn, là tiếng nói văn hóa, lịch sử và cả sự tinh tế trong tư duy dân tộc.
Không chỉ là truyện đọc, hình ảnh Trạng còn đi vào đời sống đại chúng qua truyện tranh, hoạt hình, sân khấu và thậm chí là ngôn ngữ đời thường. Cụm từ “cười như Trạng Quỳnh”, “mưu mẹo như Trạng Quỳnh” đã trở thành biểu tượng cho trí tuệ dí dỏm và thông minh đặc trưng của người Việt.
Trạng Quỳnh không chỉ là bộ truyện vui nhộn, mà còn là di sản văn hóa truyền miệng quý báu của dân tộc Việt Nam. Đó là tiếng cười sâu cay, là trí tuệ dân gian và là tấm gương cho tinh thần dân tộc không chịu khuất phục trước bất công. Nếu bạn muốn tìm một bộ sách vừa giải trí, vừa giáo dục, lại đậm đà bản sắc Việt – Trạng Quỳnh chính là lựa chọn không thể bỏ qua.
