Truyện Cổ Nhật Bản là một tuyển tập các câu chuyện dân gian đặc sắc, phản ánh sâu sắc văn hóa, tín ngưỡng, đạo đức và tâm hồn của người Nhật Bản qua nhiều thế hệ. Với bề dày lịch sử hàng nghìn năm, Nhật Bản sở hữu kho tàng truyện cổ vô cùng phong phú, trong đó nổi bật là các truyện thần thoại, truyền thuyết, ngụ ngôn, truyện ngắn dân gian… được truyền miệng từ đời này sang đời khác, đến nay vẫn giữ nguyên giá trị nghệ thuật và nhân văn sâu sắc.
Tuyển tập Truyện Cổ Nhật Bản thường bao gồm những câu chuyện nổi tiếng như Momotaro – Cậu bé quả đào, Urashima Tarō – Cậu bé ra khơi, Chuyện con mèo báo ân, Bạch Hạc trả ơn, Chàng tiều phu và nàng tiên áo lông, Issun-boshi – Chàng tí hon, cùng nhiều truyện khác. Những câu chuyện này thường bắt đầu bằng bối cảnh giản dị: một người nông dân nghèo, một cụ già hiền từ, hay một đứa trẻ mồ côi – nhưng từ đó, các tình tiết kỳ ảo, thần tiên xuất hiện, đưa người đọc vào thế giới vừa huyền bí vừa đầy chất thơ.
Một đặc điểm nổi bật trong truyện cổ Nhật Bản là sự hòa quyện giữa yếu tố kỳ ảo và tinh thần nhân văn. Những con vật như cáo, mèo, rắn, hạc… thường được nhân hóa, có phép màu, và trở thành biểu tượng của các đức tính như lòng trung thành, sự biết ơn, trí tuệ hay tình cảm sâu sắc. Chẳng hạn, trong truyện Con Hạc Trả Ơn, con hạc đã hóa thành người để đền ơn người nông dân cứu mạng nó – một hình ảnh giàu tính nhân quả và đạo lý phương Đông. Hay Momotaro – cậu bé quả đào – là hiện thân của sức mạnh, lòng dũng cảm, tình bạn và lòng hiếu thảo.
Ngoài yếu tố giải trí, các truyện cổ Nhật Bản còn ẩn chứa những bài học đạo đức sâu sắc về nhân nghĩa, lễ nghĩa, trung – hiếu – tín – nghĩa, sự kiên trì và lòng vị tha. Dù là câu chuyện huyền thoại hay đời thường, người đọc luôn cảm nhận được tinh thần sống giản dị, tôn trọng thiên nhiên và lối suy nghĩ hướng nội, sâu sắc – những nét đặc trưng trong văn hóa Nhật Bản.
Ngôn ngữ trong Truyện Cổ Nhật Bản thường giàu hình ảnh, mang tính biểu tượng cao và dễ hiểu, phù hợp với cả thiếu nhi lẫn người lớn. Trẻ em có thể bị cuốn hút bởi những tình tiết kỳ ảo, nhân vật gần gũi, trong khi người trưởng thành có thể chiêm nghiệm những tầng ý nghĩa sâu xa hơn, về nhân sinh, luân lý và giá trị sống.
Không chỉ là một tuyển tập truyện giải trí, Truyện Cổ Nhật Bản còn là chiếc gương phản chiếu văn hóa truyền thống, là nhịp cầu nối liền quá khứ với hiện tại. Qua những câu chuyện dung dị mà sâu sắc ấy, người đọc có thể hiểu hơn về con người Nhật Bản – những con người trọng tình, trọng nghĩa, kiên cường, và luôn gắn bó với thiên nhiên. Đây là một cuốn sách giàu giá trị văn hóa, giáo dục và nghệ thuật, xứng đáng có mặt trong tủ sách của mọi gia đình yêu văn hóa Á Đông.
