Trong thế giới kinh doanh đầy biến động, thành công bền vững luôn là mục tiêu mà bất kỳ tổ chức hay doanh nhân nào cũng khát khao theo đuổi. Tuy nhiên, điều gì tạo nên sự khác biệt giữa những công ty có thể vượt qua giông bão, tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong môi trường bất ổn với số đông còn lại? Đó chính là câu hỏi cốt lõi mà cuốn sách Vĩ Đại Do Lựa Chọn (Great by Choice) của hai tác giả nổi tiếng Jim Collins và Morten T. Hansen đi tìm lời giải.
Xuất bản lần đầu năm 2011, Vĩ Đại Do Lựa Chọn tiếp nối chuỗi tác phẩm nghiên cứu nổi tiếng của Jim Collins như Từ Tốt Đến Vĩ Đại (Good to Great), Xây Dựng Để Trường Tồn (Built to Last). Nếu như những cuốn sách trước tập trung phân tích các yếu tố nền tảng giúp doanh nghiệp phát triển trong điều kiện tương đối thuận lợi, thì Vĩ Đại Do Lựa Chọnlại tập trung vào một câu hỏi thậm chí còn quan trọng hơn: Tại sao một số doanh nghiệp lại có thể thành công vượt bậc trong những môi trường cực kỳ bất ổn, đầy rủi ro và khó dự đoán?
Trong suốt 9 năm nghiên cứu, nhóm tác giả đã phân tích chi tiết hiệu quả hoạt động của 20 công ty trong những lĩnh vực kinh doanh khắc nghiệt, so sánh giữa những công ty đạt được thành công vượt trội với những đối thủ cùng ngành nhưng kém thành công hơn, dù phải đối mặt với cùng một môi trường bên ngoài. Kết quả nghiên cứu đã dẫn đến những phát hiện thú vị, đôi khi đi ngược lại với các suy nghĩ thông thường.
Một trong những khái niệm nổi bật của cuốn sách là “20 dặm mỗi ngày” (20 Mile March). Theo Collins và Hansen, các công ty vĩ đại duy trì được nhịp độ tăng trưởng ổn định và có kỷ luật, giống như một người đi bộ đường dài, mỗi ngày đều tiến lên 20 dặm bất kể thời tiết thuận lợi hay khó khăn. Điều này phản ánh tư duy kỷ luật nội tại, sự kiên trì và khả năng tự kiểm soát, thay vì chạy theo những cơ hội hấp dẫn trước mắt hoặc hoảng loạn khi đối mặt với khó khăn.
Bên cạnh đó, tác phẩm cũng giới thiệu khái niệm “Súng tiểu liên và đại bác”. Các công ty vĩ đại thường thử nghiệm trên quy mô nhỏ (súng tiểu liên) trước khi quyết định đầu tư lớn (bắn đại bác), từ đó giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa các quyết định chiến lược. Họ không liều lĩnh mù quáng mà luôn thận trọng và có cơ sở thực tế vững chắc trước khi mở rộng quy mô.
Một điểm đặc sắc khác là khái niệm “Cực đoan cẩn trọng” (Productive Paranoia). Trong môi trường bất ổn, những nhà lãnh đạo thành công nhất không bao giờ tự mãn. Họ luôn chuẩn bị cho những tình huống xấu nhất, tích lũy nguồn lực phòng thủ, và duy trì sự cảnh giác cao độ ngay cả khi công ty đang phát triển tốt.
Cuốn sách cũng làm sáng tỏ vai trò quan trọng của yếu tố “Lãnh đạo cấp độ 5” — những nhà lãnh đạo khiêm tốn nhưng có ý chí sắt đá, luôn đặt lợi ích của tổ chức lên trên cá nhân. Họ không phải những người ưa mạo hiểm thái quá hay chỉ biết trông chờ vào may mắn, mà là những người biết kiểm soát rủi ro, tận dụng cơ hội một cách thông minh.
Điều quan trọng mà Vĩ Đại Do Lựa Chọn nhấn mạnh là: sự bất ổn, hỗn loạn, thay đổi công nghệ nhanh chóng hay khủng hoảng kinh tế không phải là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến thất bại hay thành công. Chính cách thức mà doanh nghiệp lựa chọn phản ứng, chuẩn bị và hành động mới quyết định kết quả. Sự vĩ đại không đến từ may mắn, mà từ những lựa chọn đúng đắn, nhất quán và có kỷ luật trong suốt hành trình phát triển.
Bằng những nghiên cứu thực nghiệm sâu sắc, những câu chuyện thực tế đầy thuyết phục từ các doanh nghiệp hàng đầu thế giới, Vĩ Đại Do Lựa Chọn mang đến nhiều bài học quý giá không chỉ cho giới lãnh đạo doanh nghiệp mà còn cho bất cứ ai đang tìm kiếm phương pháp để vươn lên trong thế giới đầy biến động ngày nay. Cuốn sách là kim chỉ nam hữu ích cho những ai muốn xây dựng sự nghiệp, tổ chức hoặc đơn giản là điều chỉnh cách tư duy của mình để thành công trong môi trường bất định.
