Hiệp Khách Hành là một trong những tiểu thuyết võ hiệp đặc sắc và kỳ lạ nhất trong sự nghiệp sáng tác của Kim Dung. Không đồ sộ về dung lượng như Thiên Long Bát Bộ, không mang nhiều sử tính như Anh Hùng Xạ Điêu, nhưng Hiệp Khách Hành lại gây ấn tượng mạnh nhờ kết cấu đầy ẩn dụ, tình tiết kỳ ảo, và chiều sâu triết lý nhân sinh. Đây là tác phẩm đặt nhiều dấu hỏi về danh – thực, thiện – ác và cái gọi là “hiệp khách” trong thế giới giang hồ.
Câu chuyện xoay quanh Thạch Phá Thiên – một chàng trai ngây ngô, thật thà, có số phận ly kỳ và bất ngờ. Chàng bị hiểu lầm là Thạch Trung Ngọc – một kẻ đào hoa, mưu mô và vô đạo đức. Từ đây, Thạch Phá Thiên bị cuốn vào vòng xoáy giang hồ, trở thành trung tâm của những tranh chấp võ lâm mà bản thân chàng chưa từng hiểu rõ. Thế nhưng bằng tâm tính lương thiện, trí tuệ bản năng và một loại may mắn khó lý giải, Thạch Phá Thiên dần dần hóa giải những âm mưu, vượt qua hiểm họa, và vô tình đạt đến cảnh giới võ công tuyệt đỉnh.
Khác với nhiều nhân vật chính trong các tiểu thuyết khác của Kim Dung – thường có lý tưởng rõ ràng, xuất thân danh giá hoặc chí lớn với giang hồ – Thạch Phá Thiên khởi đầu gần như một “trang giấy trắng”. Nhưng chính sự trong sáng ấy giúp chàng phản chiếu sự u ám, tàn nhẫn và giả dối của thế giới võ lâm, nơi nhiều người nhân danh chính nghĩa nhưng hành xử độc ác hơn cả ma đầu.
Điểm nổi bật của Hiệp Khách Hành chính là hình ảnh ẩn dụ xuyên suốt từ bài thơ “Hiệp Khách Hành” của Lý Bạch – khắc họa hình tượng người hiệp khách cô độc, phiêu bạt giữa trời đất, hành đạo không cầu danh. Tác phẩm đặt ra câu hỏi sâu sắc: “Hiệp khách” là ai? Là người mang võ công tuyệt thế hay người giữ lòng trong sáng giữa bao lọc lừa? Phải chăng chính những kẻ bị xem là ngốc nghếch, vụng về lại là người duy nhất giữ được đạo hiệp?
Kim Dung cũng thổi vào Hiệp Khách Hành màu sắc hài hước, châm biếm nhẹ nhàng mà sâu cay. Các nhân vật như Xú Bà Bà, Thiết Tháp Đại Hán, Trường Lạc Bang, Huyền Tịnh đại sư… mỗi người đều mang nét riêng vừa kịch tính vừa dí dỏm, làm cho câu chuyện không quá nặng nề dù ẩn chứa nhiều bi kịch.
Tuy không phổ biến như các bộ tiểu thuyết khác, Hiệp Khách Hành vẫn được giới mộ điệu đánh giá rất cao bởi chiều sâu tư tưởng và lối kể chuyện đậm chất triết lý. Đây là tác phẩm dành cho những ai muốn suy ngẫm về lằn ranh giữa đúng – sai, và tìm kiếm ý nghĩa thực sự của hai chữ “hiệp đạo” trong một thế giới lắm thị phi và ngụy tạo.
