Thần Người Và Đất Việt của tác giả Tạ Chí Đại Trường là một công trình nghiên cứu văn hóa – lịch sử sâu sắc, táo bạo và giàu tính phản biện, mang đến cho độc giả cái nhìn khác biệt về thế giới thần linh, tín ngưỡng và nhân vật lịch sử trong văn hóa Việt Nam. Không chỉ đơn thuần là một tập hợp các truyền thuyết dân gian, cuốn sách này đào sâu vào mối quan hệ giữa con người, thần thánh và đất đai – một mối quan hệ phức tạp, gắn chặt với lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc.
Tạ Chí Đại Trường, một nhà sử học có tư duy độc lập và phong cách viết phóng khoáng, đã không ngần ngại đặt lại vấn đề với nhiều câu chuyện vốn được coi là “dĩ nhiên” trong tâm thức dân gian và chính sử. Với kiến thức sử học vững chắc kết hợp với sự nhạy bén trong phân tích, ông dẫn người đọc bước vào thế giới huyền thoại qua lăng kính phản biện, lý trí – nơi những vị thần, anh hùng hay vua chúa không còn là các hình tượng bất khả xâm phạm, mà trở thành những sản phẩm tinh tế của hoàn cảnh lịch sử, nhu cầu tinh thần và ý thức cộng đồng.
Trong Thần Người Và Đất Việt, tác giả khảo cứu hàng loạt nhân vật lịch sử và huyền thoại như Thánh Gióng, Hai Bà Trưng, Lạc Long Quân – Âu Cơ, Trần Hưng Đạo, Bà Đen, Bà Chúa Xứ, v.v. Mỗi nhân vật được soi chiếu dưới ánh sáng của nhiều nguồn tư liệu khác nhau: sử sách, truyền thuyết, văn học dân gian và cả văn hóa vùng miền. Bằng lối hành văn sắc sảo và giọng điệu đôi khi mỉa mai, ông không chỉ kể lại câu chuyện mà còn phân tích vì sao và như thế nào mà câu chuyện đó được hình thành, lan truyền và tồn tại lâu dài trong tâm thức người Việt.
Cuốn sách cũng đặt ra những câu hỏi lớn về bản sắc văn hóa, quyền lực và sự chuyển hóa của các biểu tượng thần linh. Ví dụ, việc “nhập thần” các nhân vật lịch sử vào hệ thống tín ngưỡng dân gian không chỉ là sự tôn vinh, mà còn phản ánh nhu cầu khẳng định quyền lực chính trị hoặc củng cố bản sắc cộng đồng. Từ đó, Thần Người Và Đất Việt mở ra một lối đi mới để hiểu quá khứ: không phải bằng sự ngưỡng vọng đơn thuần, mà bằng thái độ tỉnh táo, phân tích và luôn đặt câu hỏi.
Với sự kết hợp giữa học thuật nghiêm túc và cái nhìn sắc bén, tác phẩm này không chỉ dành cho giới nghiên cứu, mà còn hấp dẫn với độc giả phổ thông quan tâm đến cội nguồn văn hóa dân tộc. Cuốn sách thách thức những suy nghĩ cố định, mời gọi người đọc tự mình đào xới, khám phá và hiểu lại di sản tinh thần của dân tộc Việt Nam dưới một ánh sáng mới.
Thần Người Và Đất Việt là một lời mời đầy mê hoặc để trở về với đất và người Việt – không phải qua những tượng đài bất động, mà qua những câu chuyện sống động, phức tạp và rất con người.
