An Nam Chí Lược là một trong những tác phẩm lịch sử nổi bật nhất viết về Việt Nam trong thời kỳ trung đại, do Lê Tắc biên soạn vào đầu thế kỷ XIV. Đây là bộ sách ghi chép tổng hợp về lịch sử, địa lý, phong tục, văn hóa, con người và các triều đại phong kiến của Đại Việt. Tác phẩm được viết bằng chữ Hán trong thời gian Lê Tắc sống lưu vong tại Trung Quốc sau cuộc kháng chiến chống quân Nguyên – Mông thất bại của nhà Trần. Dù mang dấu ấn của một người xa xứ, An Nam Chí Lược vẫn được xem là một nguồn tư liệu quý hiếm, có giá trị to lớn đối với giới nghiên cứu lịch sử và độc giả yêu thích văn hóa dân tộc.
Điều đặc biệt khiến An Nam Chí Lược trở nên quan trọng là vì đây là một trong những bộ sách cổ hiếm hoi còn lưu giữ được nhiều tư liệu về lịch sử Việt Nam từ trước thế kỷ XIV. Trong khi nhiều sử sách trong nước bị thất truyền, thất lạc hoặc tiêu hủy, thì An Nam Chí Lược lại được gìn giữ ở Trung Quốc và truyền lại cho hậu thế. Tác phẩm giúp người đọc hình dung rõ hơn về quá trình hình thành và phát triển của quốc gia Đại Việt qua các triều đại Lý, Trần, Ngô, Đinh, Tiền Lê… cũng như các mối quan hệ bang giao giữa Đại Việt với các nước lân bang như Trung Hoa, Chiêm Thành, Chân Lạp.
Dù được viết ở nơi đất khách và có thể mang theo góc nhìn phần nào bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh sống lưu vong của tác giả, An Nam Chí Lược vẫn được đánh giá là khá trung thực và khách quan trong việc ghi chép sự kiện. Tác phẩm không chỉ đơn thuần chép lại lịch sử mà còn cung cấp nhiều chi tiết thú vị về phong tục, văn hóa, đời sống và tín ngưỡng của người Việt thời trung cổ, như việc thờ cúng tổ tiên, trang phục, ẩm thực, lễ nghi và những giai thoại dân gian đậm chất bản địa.
Tác phẩm được chia thành nhiều quyển với kết cấu rõ ràng, bao gồm các phần về địa lý hành chính, các triều đại, tiểu sử vua chúa và các bậc trung thần, liệt nữ, các sự kiện nổi bật trong lịch sử và cuối cùng là phần phụ lục văn thơ – thể hiện tinh thần học thuật và văn hóa của người Việt thời bấy giờ. Chính sự đa dạng và phong phú trong nội dung khiến An Nam Chí Lược không chỉ là một cuốn sử mà còn là một kho tàng văn hóa quý báu.
Ngày nay, An Nam Chí Lược đã được dịch ra tiếng Việt và xuất bản rộng rãi, giúp thế hệ độc giả hiện đại tiếp cận dễ dàng hơn với một phần lịch sử dân tộc qua lăng kính trung đại. Dù không hoàn toàn thay thế được các sử liệu trong nước, tác phẩm vẫn là một “mảnh ghép” vô cùng quan trọng trong bức tranh lịch sử Việt Nam, đồng thời phản ánh nỗi đau và khát vọng của một người trí thức sống xa quê, luôn mong mỏi gìn giữ ký ức về một đất nước mình từng gắn bó sâu đậm.
An Nam Chí Lược là cuốn sách mà bất kỳ ai quan tâm đến cội nguồn dân tộc cũng nên đọc – không chỉ để hiểu về quá khứ, mà còn để trân trọng những giá trị văn hóa trường tồn của dân tộc Việt.
