Tại sao có những quốc gia phát triển vượt bậc, trong khi những quốc gia khác lại mãi chìm trong nghèo đói? Điều gì tạo nên sự chênh lệch giàu nghèo giữa các dân tộc? Những câu hỏi tưởng chừng đơn giản này lại dẫn đến một hành trình tư duy đầy thử thách – và đó chính là trọng tâm mà bộ sách Sự Giàu Và Nghèo Của Các Dân Tộc của nhà sử học kinh tế nổi tiếng David S. Landes hướng đến.
Xuất bản lần đầu năm 1998, tác phẩm này nhanh chóng trở thành một trong những công trình có ảnh hưởng sâu rộng nhất trong lĩnh vực lịch sử kinh tế và phát triển toàn cầu. Không đơn thuần là một khảo sát lịch sử hay phân tích kinh tế, Sự Giàu Và Nghèo Của Các Dân Tộc là một bức tranh toàn cảnh kéo dài hàng thế kỷ, vẽ nên tiến trình phát triển – và cả tụt hậu – của các nền văn minh lớn trên thế giới.
David S. Landes, với vốn kiến thức sâu rộng và lối diễn đạt chặt chẽ, đã lần theo dấu vết lịch sử từ châu Âu thời hậu Trung cổ đến cách mạng công nghiệp, từ sự thịnh vượng của phương Tây đến những nguyên nhân khiến nhiều quốc gia ở châu Á, châu Phi hay Mỹ Latinh bị bỏ lại phía sau. Ông không chỉ phân tích các yếu tố kinh tế như công nghệ, thương mại, tài chính mà còn đi sâu vào vai trò của văn hóa, thể chế chính trị, đạo đức lao động và tư duy con người trong tiến trình phát triển.
Một trong những điểm sáng lớn nhất của bộ sách chính là luận điểm táo bạo nhưng hợp lý: không phải tài nguyên thiên nhiên hay địa lý quyết định sự thịnh vượng, mà chính là con người – với tư duy cầu tiến, tinh thần kỷ luật và khả năng tổ chức xã hội. Landes cho rằng những xã hội biết học hỏi, chấp nhận cải cách và tôn trọng tri thức khoa học sẽ có xu hướng phát triển bền vững hơn. Ngược lại, những xã hội bảo thủ, khép kín, đề cao quyền lực cá nhân hoặc duy trì bất bình đẳng sẽ tự kìm hãm chính mình.
Tuy là một tác phẩm học thuật đồ sộ, Sự Giàu Và Nghèo Của Các Dân Tộc vẫn rất dễ tiếp cận nhờ văn phong mạch lạc, nhiều ví dụ thực tiễn, và đặc biệt là cách kể chuyện hấp dẫn của một nhà sử học tài năng. Những độc giả yêu thích kinh tế học, lịch sử, địa chính trị hay chỉ đơn giản là muốn hiểu rõ hơn về thế giới – vì sao nó phát triển như ngày nay – chắc chắn sẽ tìm thấy nhiều giá trị từ cuốn sách này.
Không chỉ mang tính phân tích, bộ sách còn là lời cảnh tỉnh và gợi mở cho các quốc gia đang phát triển: muốn thay đổi số phận, không thể chỉ trông chờ vào ngoại lực, mà cần thay đổi từ chính tư duy, thể chế và văn hóa nội tại.
Với chiều sâu học thuật, tầm nhìn toàn cầu và thông điệp vượt thời gian, Sự Giàu Và Nghèo Của Các Dân Tộc xứng đáng là một trong những tác phẩm kinh điển giúp người đọc hiểu rõ hơn về bản chất của sự phát triển – và những bài học mà nhân loại không được phép quên.
