Đi Qua Hoa Cúc là một trong những tác phẩm nổi bật của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, mang đậm dấu ấn nội tâm và chiều sâu cảm xúc trong dòng văn học tuổi mới lớn. Nếu như nhiều tác phẩm khác của ông như Kính Vạn Hoa hay Cho Tôi Xin Một Vé Đi Tuổi Thơ thiên về sự hồn nhiên, nghịch ngợm, thì Đi Qua Hoa Cúc lại dịu dàng, man mác buồn và đầy chất thơ. Cuốn sách là hành trình đi qua mùa hè tuổi thiếu niên – nơi lần đầu trái tim rung động, và cũng là lúc con người bắt đầu va chạm với nỗi cô đơn, tổn thương và trưởng thành.
Nhân vật chính trong truyện là Hoàng – một cậu bé 14 tuổi được gửi về quê sống cùng bà nội trong những tháng hè, do bố mẹ ly thân. Từ một cậu bé thành phố quen với tiện nghi và cuộc sống đầy đủ, Hoàng buộc phải làm quen với làng quê – nơi có nhịp sống chậm rãi, người dân chất phác và những đứa trẻ nghèo nhưng hồn hậu. Tuy nhiên, chính ở đây, Hoàng trải qua một mùa hè đặc biệt – mùa hè đầu tiên mà cậu cảm nhận sâu sắc đến vậy về sự thay đổi trong tâm hồn mình.
Giữa khung cảnh làng quê thanh bình, Hoàng tình cờ gặp và đem lòng cảm mến chị Ngà – một cô gái lớn hơn vài tuổi, xinh đẹp, dịu dàng và mang vẻ buồn mênh mang. Tình cảm của Hoàng không ồn ào, không rõ ràng, mà lặng lẽ, trong sáng và day dứt. Chị Ngà là hình ảnh đại diện cho vẻ đẹp mong manh, khó nắm bắt – vừa gần gũi vừa xa vời. Những khoảnh khắc Hoàng đứng từ xa nhìn theo bóng chị, những lần lặng thinh nghe chị nói, hay những giấc mơ ngây ngô đầy hy vọng và hụt hẫng – tất cả được Nguyễn Nhật Ánh khắc họa bằng giọng văn nhẹ nhàng, đậm chất trữ tình.
Bên cạnh mối tình đơn phương đầu đời, Đi Qua Hoa Cúc còn là câu chuyện về gia đình và những nỗi buồn sâu kín trong lòng trẻ nhỏ. Hoàng không chỉ đối mặt với cảm xúc lạ lẫm khi yêu, mà còn phải chịu đựng sự đổ vỡ hôn nhân của cha mẹ, nỗi cô đơn khi bị gửi về quê như một cách lánh đi sự rắc rối. Trong cái nhìn của một đứa trẻ, mọi thứ đều mơ hồ nhưng đủ để tạo ra vết xước – và cũng chính từ đó, Hoàng bắt đầu trưởng thành trong âm thầm.
Nguyễn Nhật Ánh đã sử dụng hoa cúc như một biểu tượng xuyên suốt: mỏng manh, tinh khiết, tượng trưng cho tuổi thơ và những xúc cảm đầu đời. Đi qua hoa cúc, nghĩa là đi qua tuổi ngây thơ để bước vào một thế giới khác – phức tạp hơn, nhiều cảm xúc hơn, và đòi hỏi con người phải lớn lên.
Với Đi Qua Hoa Cúc, Nguyễn Nhật Ánh không chỉ kể một câu chuyện tình đầu, mà còn kể về nỗi buồn của tuổi trẻ, về hành trình tự mình đối diện với đổi thay. Cuốn sách là bản giao hưởng dịu dàng của tình yêu, nỗi cô đơn và khát vọng được yêu thương – khiến bất kỳ ai từng trải qua tuổi mới lớn cũng đều tìm thấy mình trong đó.
