Ba Điều Bí Ẩn (tựa gốc Three Act Tragedy, xuất bản năm 1934) là một trong những tiểu thuyết trinh thám hấp dẫn bậc nhất của Agatha Christie, nơi nữ hoàng trinh thám đưa người đọc vào hành trình phá án được dàn dựng tinh vi như một vở kịch ba hồi. Với sự xuất hiện của thám tử Hercule Poirot, tác phẩm không chỉ đem lại sự hồi hộp căng thẳng mà còn khiến độc giả phải kinh ngạc trước sự tài tình trong việc xây dựng cốt truyện và cú lật bất ngờ ở hồi kết.
Câu chuyện mở đầu trong bầu không khí sang trọng nhưng thân mật của bữa tiệc tối do diễn viên nổi tiếng Sir Charles Cartwright tổ chức tại biệt thự của ông ở Cornwall. Tham dự bữa tiệc là nhiều vị khách danh giá, trong đó có Hercule Poirot. Không khí vui vẻ bỗng chốc bị che phủ bởi bi kịch khi Reverend Stephen Babbington – một mục sư hiền lành, không kẻ thù – bất ngờ tử vong ngay sau khi uống ly cocktail. Mọi người đều nghĩ đây chỉ là một cái chết tự nhiên, vì không tìm thấy dấu vết độc chất nào. Vụ việc nhanh chóng bị khép lại, và Poirot cũng tạm gác lại nghi ngờ của mình.
Tuy nhiên, không lâu sau, một bi kịch thứ hai lại xảy ra. Tiến sĩ Bartholomew Strange – bạn của Sir Charles – bị sát hại trong một buổi tiệc khác, cũng với hoàn cảnh tương tự. Lần này, không ai còn có thể tin rằng đó chỉ là sự trùng hợp. Poirot bắt đầu đặt câu hỏi: phải chăng cả hai cái chết đều nằm trong một kế hoạch hoàn hảo, được sắp đặt khéo léo để che giấu động cơ thực sự?
Agatha Christie đã vận dụng cấu trúc “ba hồi” như một vở kịch để xây dựng câu chuyện. Hồi thứ nhất là màn mở đầu tưởng chừng vô hại, cái chết bí ẩn của mục sư; hồi thứ hai hé lộ âm mưu qua cái chết của vị bác sĩ; và hồi thứ ba là màn kết thúc đầy kịch tính, nơi Poirot phơi bày sự thật bị che giấu tinh vi. Cách tổ chức này khiến tác phẩm trở nên khác biệt, lôi cuốn và đậm màu sắc sân khấu.
Điểm đặc biệt của Ba Điều Bí Ẩn là sự tập trung vào khía cạnh tâm lý và tính cách nhân vật. Christie đã khắc họa Sir Charles Cartwright như một diễn viên tài hoa nhưng mang nhiều bí ẩn, đồng thời mở ra một loạt nhân vật với động cơ chằng chịt, mỗi người đều có lý do để bị nghi ngờ. Trong suốt quá trình điều tra, Poirot tỏ ra thận trọng và kiên nhẫn, bởi ông hiểu rằng hung thủ không chỉ che giấu tội ác bằng thủ đoạn, mà còn khéo léo thao túng cảm xúc và niềm tin của những người xung quanh.
Điều khiến độc giả say mê chính là cú lật ngược bất ngờ ở cuối truyện. Hung thủ hóa ra không phải kẻ bị nghi ngờ nhiều nhất, mà lại là người có khả năng tạo dựng vỏ bọc hoàn hảo, khiến tất cả đều tin tưởng. Khi Poirot hé lộ động cơ thật sự, mọi chi tiết tưởng chừng rời rạc bỗng khớp lại thành một bức tranh đầy đủ và logic.
Ba Điều Bí Ẩn là minh chứng cho tài năng kể chuyện của Agatha Christie, khi bà không chỉ tạo ra một vụ án hóc búa mà còn biến nó thành một vở kịch sinh động với ba hồi kịch tính. Đây là cuốn tiểu thuyết vừa mang tính giải trí cao, vừa cho thấy sự tinh tế trong nghệ thuật dựng truyện của nữ hoàng trinh thám, xứng đáng là một trong những tác phẩm đáng đọc nhất trong sự nghiệp đồ sộ của bà.
