Con Lắc Của Foucault của Umberto Eco là một tiểu thuyết trí tuệ phức tạp, thách thức và mê hoặc, nơi ranh giới giữa sự thật và hư cấu bị xóa nhòa trong một mê cung của biểu tượng, lịch sử và thuyết âm mưu. Xuất bản lần đầu năm 1988, tác phẩm được xem là một đỉnh cao của tiểu thuyết hậu hiện đại, đòi hỏi độc giả không chỉ theo dõi cốt truyện mà còn phải tham gia vào cuộc truy vấn tri thức rộng lớn mà tác giả đặt ra.
Câu chuyện xoay quanh ba biên tập viên làm việc tại một nhà xuất bản nhỏ ở Milan: Casaubon – nhân vật xưng “tôi”, đồng thời là học giả ngành ký hiệu học; Belbo – một người đàn ông hoài nghi, u sầu; và Diotallevi – một tín đồ Do Thái có niềm say mê thần bí học. Sau khi đọc hàng loạt bản thảo gửi đến từ các tác giả ám ảnh bởi giả thuyết về Hội Tam Điểm, Dòng Đền, và những tổ chức bí mật, ba người quyết định “chế tạo” một âm mưu toàn cầu kỳ vĩ mà họ gọi là “Kế hoạch” – một giả thiết lịch sử hư cấu về việc những Hiệp sĩ Dòng Đền để lại một kho báu khổng lồ và một hệ thống mật mã để dẫn đến nó.
Thoạt đầu chỉ là một trò tiêu khiển trí tuệ mang tính giễu nhại, “Kế hoạch” dần trở nên sống động, hấp dẫn đến mức bản thân những người tạo ra nó bắt đầu nghi ngờ liệu đó có thực sự chỉ là trò đùa. Khi các tổ chức thần bí bắt đầu để mắt đến họ, ranh giới giữa hư cấu và thực tại bị phá vỡ, dẫn tới một chuỗi sự kiện vừa kỳ bí vừa nguy hiểm.
Điều khiến Con Lắc Của Foucault nổi bật không nằm ở hành động hay kịch tính đơn thuần, mà ở chiều sâu tri thức mà Eco đem đến. Tác phẩm là một bản giao hưởng của văn hóa, tôn giáo, lịch sử, triết học và ngôn ngữ học, với hàng trăm tham chiếu đến các văn bản cổ, huyền học, huyền thoại và biểu tượng. Tên sách lấy từ con lắc do nhà vật lý Léon Foucault thiết kế nhằm chứng minh sự quay của Trái đất – biểu tượng cho chân lý khách quan giữa thế giới đầy ảo tưởng và giả định chủ quan.
Qua việc xây dựng một âm mưu tưởng tượng để phơi bày nhu cầu vô thức của con người trong việc tìm kiếm ý nghĩa tuyệt đối, Eco đặt ra câu hỏi trung tâm: Liệu con người có đang tự tạo ra những huyền thoại để lấp đầy khoảng trống tri thức và niềm tin? Trong thế giới mà mọi thứ có thể được diễn giải qua biểu tượng, việc gán cho chúng một “ý nghĩa” sẽ khiến ta rơi vào cạm bẫy của chính mình.
Con Lắc Của Foucault không phải là một cuốn sách dễ đọc, nhưng lại vô cùng xứng đáng cho những ai yêu thích thử thách trí tuệ và đam mê khám phá mối liên hệ giữa ngôn ngữ, quyền lực và niềm tin. Đó là hành trình truy cầu tri thức đầy mê hoặc – nơi người đọc sẽ lạc lối không phải vì thiếu ánh sáng, mà vì ánh sáng quá chói để nhìn thấy rõ điều gì là thật.
