Điệp Viên Hoàn Hảo X6 của Larry Berman là một tác phẩm phi hư cấu đặc biệt, kể lại cuộc đời đầy kịch tính và bí ẩn của Phạm Xuân Ẩn – một trong những nhà tình báo kiệt xuất nhất của thế kỷ XX. Cuốn sách không chỉ là một bản tiểu sử, mà còn là một công trình nghiên cứu công phu, dựa trên nhiều năm phỏng vấn, khai thác tài liệu mật, cũng như tiếp xúc trực tiếp với chính nhân vật trong những năm cuối đời.
Larry Berman, một học giả người Mỹ, đã dành nhiều tâm huyết để tái hiện chân dung Phạm Xuân Ẩn – người đàn ông từng sống hai cuộc đời song song. Với vỏ bọc là một nhà báo uy tín, làm việc cho tờ Time và có mối quan hệ thân thiết với nhiều chính khách, tướng lĩnh, nhà báo Mỹ, ông đã khéo léo xây dựng hình ảnh của một người “thân Mỹ, am hiểu Mỹ”. Thế nhưng, sau lớp vỏ ấy lại là một chiến sĩ tình báo trung thành tuyệt đối với cách mạng, âm thầm cung cấp cho Hà Nội những thông tin tình báo chiến lược, góp phần quan trọng vào thắng lợi chung của dân tộc Việt Nam.
Điểm nổi bật trong nội dung Điệp Viên Hoàn Hảo X6 là cách Larry Berman khắc họa sự tài tình trong hoạt động của Phạm Xuân Ẩn. Ông không phải là điệp viên hành động theo kiểu phim ảnh với súng ống hay những cuộc truy sát nghẹt thở. Thay vào đó, vũ khí của ông là trí tuệ, sự am hiểu tâm lý đối phương, khả năng tạo dựng và duy trì mạng lưới quan hệ rộng lớn. Chính nhờ đó, ông thu thập được vô số tài liệu mật quan trọng: từ kế hoạch quân sự, chính trị đến những thay đổi trong chiến lược của Mỹ và chính quyền Sài Gòn.
Tác phẩm cũng đi sâu vào bi kịch tinh thần mà Phạm Xuân Ẩn phải đối mặt. Để bảo toàn vỏ bọc, ông buộc phải sống trong sự dối trá thường trực, luôn đứng trước ranh giới giữa sự sống và cái chết. Ông phải chứng kiến bạn bè, đồng nghiệp người Mỹ – những người thực sự tin tưởng mình – thất bại, trong khi không thể tiết lộ thân phận thật. Nỗi đau lớn nhất của ông là sau ngày đất nước thống nhất, ông không thể giữ được tình bạn trọn vẹn với nhiều người Mỹ từng gắn bó, bởi khoảng cách lịch sử và ý thức hệ. Sự cô đơn, trăn trở ấy khiến nhân vật trở nên đa chiều, không chỉ là một anh hùng tình báo mà còn là một con người với những nỗi buồn riêng không dễ giãi bày.
Giá trị lớn của Điệp Viên Hoàn Hảo X6 nằm ở việc tái hiện một giai đoạn lịch sử phức tạp qua góc nhìn độc đáo. Độc giả được chứng kiến chiến tranh Việt Nam không chỉ từ các trận đánh ngoài mặt trận, mà còn từ những “ván bài trí tuệ” trong giới tình báo. Cuốn sách cho thấy sức mạnh của sự kiên nhẫn, trí tuệ và lòng trung thành – những yếu tố làm nên chiến thắng thầm lặng nhưng quyết định.
Ngoài ra, Larry Berman còn khéo léo đặt câu chuyện cá nhân của Phạm Xuân Ẩn trong bối cảnh lớn hơn: cuộc đối đầu ý thức hệ giữa hai phe trong Chiến tranh Lạnh, sự can thiệp của Mỹ vào Việt Nam, và cả những mâu thuẫn nội tại của xã hội miền Nam thời bấy giờ. Nhờ đó, tác phẩm không chỉ là tiểu sử, mà còn là một nghiên cứu lịch sử – chính trị sắc sảo.
Điệp Viên Hoàn Hảo X6 vì vậy mang hai giá trị song hành: một mặt là lời ca ngợi một trong những nhà tình báo vĩ đại nhất của thế giới, mặt khác là một minh chứng sống động về sức mạnh của trí tuệ Việt Nam trong cuộc chiến giành độc lập. Đây là cuốn sách hấp dẫn không chỉ với những ai quan tâm đến lịch sử tình báo, mà còn với mọi độc giả muốn hiểu rõ hơn về chiều sâu phức tạp của chiến tranh Việt Nam và con người Việt Nam.
