Những Ngọn Nến Cháy Tàn của Márai Sándor là một tác phẩm thấm đẫm nỗi u hoài, nơi thời gian, ký ức và tình bạn bị bào mòn bởi những bí mật không thể xóa nhòa. Đây là cuốn tiểu thuyết ngắn nhưng ám ảnh, được xem như một kiệt tác của văn chương Hungary thế kỷ XX, đưa người đọc bước vào không gian tĩnh lặng của một buổi gặp gỡ cuối cùng, nơi hai con người đối diện nhau sau hàng chục năm xa cách để lật lại quá khứ.
Câu chuyện xoay quanh hai nhân vật chính: vị tướng già Konrád và người bạn thân Henrik. Họ từng gắn bó suốt tuổi trẻ, cùng chia sẻ niềm say mê săn bắn, âm nhạc và những hoài bão tuổi đôi mươi. Nhưng một biến cố xảy ra: Konrád rời bỏ quê hương đột ngột, để lại phía sau một tình bạn tưởng chừng vĩnh cửu và một mối quan hệ vướng nhiều nghi ngờ với vợ của Henrik. Sau hơn bốn mươi năm, Konrád quay trở lại, và cuộc gặp gỡ trong căn phòng mờ tối, nơi những ngọn nến cháy dần tới tàn lụi, trở thành bối cảnh cho một cuộc đối thoại đầy căng thẳng và dằn vặt.
Điểm độc đáo của tác phẩm nằm ở cách Márai Sándor khai thác sức nặng của thời gian. Bốn mươi mốt năm xa cách không xóa nhòa quá khứ, mà chỉ làm nó lắng đọng, tích tụ và chờ ngày bùng nổ. Henrik không tìm kiếm sự trả thù, ông chỉ muốn được đối diện với sự thật, muốn nghe Konrád thừa nhận hoặc im lặng, bởi chính im lặng cũng đã là một câu trả lời. Đó là bi kịch của con người: không thể quay ngược thời gian, chỉ có thể sống với ký ức và chờ ngày đối diện nó.
Márai cũng gợi ra một vấn đề mang tính triết học: tình bạn có thực sự tồn tại vĩnh viễn, hay chỉ là một trạng thái mong manh dễ bị phá vỡ bởi ham muốn và lòng đố kỵ? Tình yêu trong tác phẩm cũng không xuất hiện như sự lãng mạn mà như một nguồn cơn của bi kịch, nơi đam mê xen lẫn với phản bội, và niềm tin một khi bị rạn nứt thì không bao giờ có thể hàn gắn.
Không gian tiểu thuyết hầu như bó hẹp trong một căn phòng, nhưng chính sự tĩnh tại ấy lại làm nổi bật sức nặng nội tâm. Ánh sáng leo lắt của những ngọn nến, sự im lặng bao trùm, cùng những lời đối thoại chậm rãi, nặng nề, đã biến căn phòng thành một sân khấu tâm lý, nơi quá khứ được tái hiện như một vở kịch bi thương. Những ngọn nến cháy tàn chính là biểu tượng cho sự hữu hạn của đời người, cho niềm tin đã cạn kiệt, cho tình bạn và tình yêu một khi bị phản bội thì chỉ còn lại tro tàn.
Văn phong của Márai giàu chất triết lý và trữ tình. Ông không dồn dập chi tiết, mà kiên nhẫn khắc họa tâm lý, để từng câu chữ thấm chậm, như những giọt sáp nến chảy xuống, vừa nóng bỏng vừa tàn lụi. Đọc tác phẩm, người ta không tìm thấy sự kịch tính bên ngoài, mà cảm nhận một bi kịch âm thầm nhưng dai dẳng, bi kịch của sự chờ đợi, của khát khao được biết sự thật và của nỗi đau khi nhận ra sự thật ấy không còn giá trị giải thoát.
Những Ngọn Nến Cháy Tàn vì thế không chỉ là một tiểu thuyết về tình bạn, tình yêu hay sự phản bội, mà còn là một suy ngẫm sâu sắc về thân phận con người trước sức mạnh vô hình của thời gian. Đây là cuốn sách khiến người đọc phải ngẫm nghĩ rất lâu sau khi gấp lại, bởi nó không chỉ kể một câu chuyện, mà còn phản chiếu chính những nỗi đau và ký ức mà ai cũng mang trong đời.
