Mặt Trăng Và Đồng Sáu Xu của W. Somerset Maugham là một trong những tiểu thuyết nổi bật của văn học thế kỷ XX, lấy cảm hứng từ cuộc đời của danh họa Paul Gauguin. Tác phẩm vừa mang màu sắc hiện thực vừa phảng phất tính triết lý, khắc họa hành trình khát khao tự do và nghệ thuật của một con người dám chối bỏ mọi ràng buộc để theo đuổi giấc mơ sáng tạo.
Nhân vật trung tâm, Charles Strickland, vốn là một người đàn ông trung niên sống đời bình thường ở London, có gia đình, có công việc ổn định. Nhưng rồi, ông từ bỏ tất cả: vợ con, địa vị, cuộc sống tiện nghi, để đi theo tiếng gọi mãnh liệt từ sâu thẳm tâm hồn – hội họa. Quyết định của Strickland gây sốc cho những người xung quanh, bởi nó đi ngược lại mọi chuẩn mực xã hội. Ông trở thành kẻ ích kỷ, nhẫn tâm trong mắt người đời, song với bản thân, đó lại là con đường duy nhất để chạm đến tự do và nghệ thuật thuần khiết.
Hành trình của Strickland là hành trình của sự phá bỏ. Ông phá bỏ đời sống gia đình, phá bỏ quan hệ xã hội, thậm chí phá bỏ cả những quy tắc đạo đức mà người ta vẫn tôn thờ. Nhưng chính trong sự hủy diệt đó, Strickland tìm thấy sự tái sinh – một đời sống nghệ thuật nguyên sơ, hoang dã, và trọn vẹn. Ông đi đến tận Tahiti xa xôi, sống giữa thiên nhiên nguyên thủy, để rồi ở đó tạo ra những tác phẩm rực rỡ, mãnh liệt, phản chiếu sức sống cuồng nhiệt của tâm hồn.
Maugham không lý tưởng hóa nhân vật của mình. Strickland hiện lên vừa đáng khâm phục vừa khó chịu, vừa cao cả vừa tàn nhẫn. Tác giả để người đọc đối diện với một nghịch lý: nghệ thuật đỉnh cao đôi khi được tạo ra bởi những con người dám hy sinh tất cả, kể cả nhân tính thường nhật. Ở đây, “mặt trăng” tượng trưng cho lý tưởng xa vời, cho vẻ đẹp siêu thoát, trong khi “đồng sáu xu” là biểu tượng của đời sống tầm thường, những toan tính vật chất. Cuộc đời Strickland chính là cuộc lựa chọn dứt khoát giữa hai thế giới ấy.
Với giọng văn sắc sảo, thâm trầm, giàu triết lý, Maugham không chỉ kể một câu chuyện, mà còn khơi gợi suy ngẫm về ý nghĩa của nghệ thuật, về cái giá phải trả cho sự sáng tạo, và về nỗi cô độc không thể tránh khỏi của những kẻ dám bước ra ngoài vòng luân lý chung.
Mặt Trăng Và Đồng Sáu Xu vì thế không chỉ là tiểu thuyết về nghệ thuật, mà còn là cuốn sách triết luận về khát vọng, sự hy sinh và bản chất con người. Nó khiến độc giả tự hỏi: liệu ta có đủ dũng cảm để từ bỏ những điều quen thuộc, an toàn, để đi đến tận cùng với giấc mơ của chính mình?
