Lược Sử Ngôn Ngữ của Daniel L. Everett là một công trình độc đáo, đưa người đọc vào hành trình khám phá sự hình thành, phát triển và vai trò then chốt của ngôn ngữ trong tiến trình tiến hóa của nhân loại. Không chỉ đơn thuần là khảo cứu về mặt ngữ âm, ngữ pháp hay từ vựng, cuốn sách mở rộng tầm nhìn, xem ngôn ngữ như một năng lực văn hóa, xã hội và sinh học, gắn liền với bản chất con người.
Everett, một nhà ngôn ngữ học nổi tiếng với nhiều năm nghiên cứu thực địa, đã khởi đầu bằng việc đặt câu hỏi: tại sao loài người lại là sinh vật duy nhất trên Trái đất phát triển được một hệ thống ngôn ngữ phức tạp như vậy? Từ đó, ông dẫn dắt người đọc ngược về quá khứ xa xưa, nơi ngôn ngữ manh nha từ những hình thức giao tiếp nguyên thủy, rồi dần hình thành các cấu trúc tinh vi, trở thành công cụ quan trọng trong việc truyền đạt kinh nghiệm, xây dựng cộng đồng và định hình văn hóa.
Một trong những điểm nổi bật của sách là cách tác giả phản bác quan điểm truyền thống cho rằng ngôn ngữ chỉ đơn thuần là sản phẩm của di truyền sinh học. Thay vào đó, ông nhấn mạnh rằng ngôn ngữ là một phát minh văn hóa, được hình thành và hoàn thiện nhờ đời sống xã hội. Con người cần chia sẻ thông tin, cần hợp tác để sinh tồn, và chính nhu cầu đó đã thúc đẩy sự ra đời của ngôn ngữ. Đây là một góc nhìn mới mẻ, khiến độc giả nhận ra rằng ngôn ngữ không chỉ là công cụ giao tiếp, mà còn là nền tảng của tính cộng đồng và nhân tính.
Everett cũng dành nhiều chương để phân tích sự đa dạng ngôn ngữ trên thế giới, từ những hệ thống ngôn ngữ phức tạp với hàng nghìn từ vựng, đến những ngôn ngữ thiểu số đang đứng bên bờ diệt vong. Ông khẳng định rằng mỗi ngôn ngữ đều là một kho báu, lưu giữ cách con người nhìn nhận thế giới, truyền tải kinh nghiệm sống và tri thức qua nhiều thế hệ. Vì vậy, việc bảo tồn sự đa dạng ngôn ngữ không chỉ là trách nhiệm học thuật mà còn là trách nhiệm văn hóa và nhân loại.
Bằng giọng văn gần gũi, sinh động, Everett đưa vào cuốn sách nhiều giai thoại từ những chuyến điền dã của mình, đặc biệt là thời gian sống cùng các bộ lạc ở Amazon. Những trải nghiệm này giúp tác phẩm không mang tính hàn lâm khô cứng, mà trở thành một câu chuyện đầy màu sắc, vừa học thuật vừa nhân văn. Người đọc không chỉ tiếp thu tri thức, mà còn cảm nhận được sự kỳ diệu của ngôn ngữ trong đời sống thực tế.
Lược Sử Ngôn Ngữ không chỉ dành cho giới nghiên cứu mà còn hấp dẫn với bất kỳ ai quan tâm đến nguồn gốc con người, đến vai trò của văn hóa trong tiến trình tiến hóa. Đây là một cuốn sách giúp chúng ta hiểu rằng, nhờ ngôn ngữ, nhân loại mới có thể kể chuyện, xây dựng niềm tin, hợp tác quy mô lớn và sáng tạo nên những nền văn minh. Ngôn ngữ chính là sợi dây vô hình nhưng bền chặt, nối kết chúng ta với quá khứ và mở ra cánh cửa hướng đến tương lai.
